Machiavelli’s lef, levensfilosofie voor de vrije mens, Tinneke Beeckman, Boom, 2020****
Met enige aarzeling begonnen aan dit boek met in de titel een man die een slecht imago met zich meedraagt. Van Machiavelli onthoud je een direct streven naar macht en zoiets als ‘het doel heiligt de middelen’. Niet direct my piece of cake. Toch bleef de vraag hangen waarom een jonge filosofe een dergelijk figuur als startpunt neemt en zijn denken beschouwt als een ‘levensfilosofie voor de vrije mens’. Wat kan Beeckman waarmaken over deze Florentijn die leefde tijdens de Renaissance?
Veel, zo blijkt. Duidelijk en analytisch gestructureerd, leesbaar geschreven neemt Beeckman ons mee in zijn denkwereld. Zijn strategie en visie op politiek en staatsbestel zijn verbazingwekkend modern te noemen, zeker in deze tijden van polarisatie. Was de kunst in de Renaissance het startpunt om het perspectivisme door te voeren in beeld, dan was Machiavelli degene die pleitte om de ‘kunst’ van het wisselstandpunt te leren. Elite moet niet denken vanuit de hoogte, maar vanuit een volks standpunt. Omgekeerd moeten mensen van het volk leren hoe ze, mits controle op de elite, waarborgen krijgen voor welvaart en veiligheid. Het lijkt wel utopisch denken. Overigens pleit deze denker ook voor een vorm van beslissingssnelheid. Laat problemen niet aanmodderen met het idee dat deze zichzelf oplossen. Nee, pak ze kordaat aan. Niet treuzelen en misschien tegen de haren instrijken. Want als een ‘kanker’ te groot worden, zijn de gevolgen niet te overzien. Boeiend vond ik het nadenken over zaken als ‘Privileges zijn slecht. Slachtofferschap is goed.’ Iets wat hij compleet verwierp. Hét sofisme van alle identiteitspolitiek die door Machiavelli en ook door de auteur wordt verworpen.
Een boek geschreven vóór de Nederlandse verkiezingen van november 2023. Actueler dan ooit. Zeker en vast de moeite voor wie politiek geboeid blijft in ons land anno 2024.
Monarchie, Kemal Rijken, Ambo/Anthos, 2023***
Deze Nederlandse journalist heeft zich uitvoerig gedocumenteerd over een aantal dynastieën, koningshuizen binnen Europa. Dat levert een schat van informatie op. Een boek van 470 bladzijden, bronvermelding en dankwoord niet inbegrepen. Ook een paar leuke foto’s. Het boek bezit een omslag en de binnenzijde daarvan levert je direct een overzicht van de diverse koningshuizen en hun ‘verbanden’. Een en ander is met elkaar verweven en de omslag alleen al verdient een ster.
De koningshuizen die aan bod komen zijn: Nederland, Luxemburg, Italië, Montenegro, België, Verenigd Koninkrijk, Zweden, Denemarken, Griekenland, Noorwegen, Spanje, Roemenië, Bulgarije, Monaco, Liechtenstein.
Grosso modo beschrijft Rijken een tijdsinterval van maximaal 150 jaar. Anderhalve eeuw waar veel op de helling kwam te staan voor monarchieën. Een aparte invalshoek ook om veel van de Europese geschiedenis te begrijpen.
Het werk staat bol van de feiten die worden gestaafd. Geschreven dus door een journalist. Dat is goed maar niet altijd het recept om lekker door te lezen.
Misschien is dat ook de bedoeling niet. Je hoeft dit boek niet door te lezen. Als je in een van die landen eventjes vertoeft, op reis of zakelijk, dan kan die achtergrond je toch wel helpen om een en ander te begrijpen.
Zelf sloeg ik Griekenland, Montenegro en Bulgarije over. Omdat ik niets van die geschiedenis ken. De rest las ik met aandacht en dat vlotte mooi door. Dit is een naslagwerk. Geen roman.
Waarom niemand kwantum begrijpt en iedereen er toch iets over moet weten, Frank Verstraete/Céline Broeckaert, Lannoo, 2023****
Theoretische fysica probeert via wiskundige modellen de interactie in onze kosmos te begrijpen. Soms loopt wiskunde voor, soms zijn experimenten strijdig en blijven ze de bestaande modellen ondergraven. Tussen experiment en theorie ontstaat begrip van wat zich aan krachten, deeltjes, energie… afspeelt en ons bestaan ook mee heeft veroorzaakt.
Verstraete start met dit boek met het moeilijkste. Kwantum. Wat is in godsnaam een kwantum en waarom is dat zo belangrijk? Deze tak van de fysica is vrij recent. Eigenlijk nauwelijks meer dan een eeuw oud. Toch heeft het kwantum-inzicht onze wereld danig veranderd en zal dat in de nabije toekomst zeker nog veel meer doen.
Alles begint met ondeelbaarheid. Vandaar het kwantum. In het normale zintuiglijk perspectief denken we dat energie gewoon een continuüm is, dat tijd niets met ruimte te maken heeft, dat watergolven een ding zijn maar licht gewoon straling is. De appel valt namelijk van een boom op de grond en stijgt niet naar de lucht. Zo simpel zijn de eerste wetten van Newton.
Maar dan komt er licht in de zaak. Is licht nu een golf of een deeltje (foton?). En waarom zoeken deeltjes een samenhang? En waarom is alle licht bepaald door een frequentie?
Niet alles is deelbaar. Alles bestaat uit kwanta. Energie bijvoorbeeld is niet deelbaar. Dan begint pas het grote avontuur. Want onzekerheid mag vrij filosofisch klinken, het is een wet. Je kan niet van elk deeltje tegelijk weten waar het is en de ‘snelheid’ of het momentum die het heeft op datzelfde moment. Meet je het ene, ben je het andere kwijt. Je stoort een wereld door te meten. Je wordt dan deel van die wereld.
Nee, geen science fiction. Pure science! Voeg daar nog wat elementen als symmetrie, antideeltjes en verder nog de kwantumcomputertechnologie.
Vermakelijk is hoe Verstraete leuk schrijft en ook veel vrouwelijke fysici aan het woord laat, af en toe vergezeld van wat roddels. Een poëtisch vers geeft dan weer anders weer wat die werkelijkheid is.
Een zeer verhelderend boek maar vooral toch gericht naar mensen die iets weten over fysica op een meer dan middelbaar niveau. Niet zo gemakkelijk, wel enorm boeiend en plezierig. Daarom vier en geef vijf sterren.
Bomen en bossen, Ton Lemaire, Ambo Anthos, 2023****
Een filosofisch ‘groen’-icoon is deze noorderbuur. Al jaren schrijft hij over natuur op een cultuurfilosofische manier. Met veel eruditie, mildheid en toegankelijkheid. Misschien is dit mijn laatste boek, schrijft hij in het voorwoord. Het is even schrikken als je merkt dat hij een 80-er is. Dit boek is een ode aan het belang van bomen en bossen. Bomen die landmarks zijn, bomen die zoveel jaren ouder worden dan een mens maar snel gekapt worden. Bossen die een klimaat onder controle houden en onder het bladerdak enorm veel leven bevatten. Het boek biedt een mooie verkenning van bomen in zowel literatuur, kunst, religies, culturen (wereldwijd) en geeft mooie feitjes mee over het leven en belang van bomen en bossen. Hoe vooral de landbouw en de groeiende populatie van mensen de boomgrens terugdrong. Waar Lemaire wel niet van houdt, is om bomen te veel te vermenselijken zoals Peter Wohlleben deed in zijn boek (al vond ik dat eigenlijk wel enorm mooi, hoe bomen ‘weet’ hebben van elkaar en ondergronds verbonden blijven). Dus toch een kritische noot van Lemaire. Dat scherpt de lezer en van dat soort opmerkingen mochten er meer zijn. Want de rest is vrij beschrijvend, erudiet dat wel, maar niet zo diepgravend als de wortels van sommige bomen…
Een gemakkelijk boek eigenlijk, voorzien van een aantal illustraties in kleur.
Operatie Kerk, Walter Van Steenbrugge, Pelckmans, 2023****
Volgens de ondertekening van het voorwoord is dit boek afgewerkt in augustus van ’23. Net voor de reeks ‘Godvergeten’ op VRT te zien was. Alvast een goede timing. In het boek beschrijft meester Van Steenbrugge twee zaken die de Rooms-Katholieke Kerk in Vlaanderen op haar grondvesten deed daveren. Enerzijds het schrijnende verhaal van seksueel misbruik in de Kerk, anderzijds het euthanasieproces (2020). De twee zaken zijn elk goed voor de helft van de tekst.
De advocaat beschrijft beide verhalen vanuit zijn advocatenbureau. Beklijvend wat de slachtoffers betreft in de ene zaak van seksueel misbruik in de Kerk en evengoed navrant en pijnlijk wat de beklaagden betreft in het euthanasieproces. In beide gevallen ook een kluwen van intriges vanuit Kerk en staat waarbij de grote middelen, een rechtsstaat als de onze onwaardig, niet geschuwd werden. De tentakels van die macht reikten tot het Vaticaan.
Het boek is geschreven door iemand die juridische taal hanteert en toch het menselijk aspect in dat alles niet schuwt, zowel binnen het advocatenbureau als in contact met slachtoffers of beklaagden. Het leesritme wisselt daarom van vlot naar concentratie. Wat wordt beweerd, wordt ook gedocumenteerd. Het boek leest als een aanklacht tegen verborgen macht en machtsmisbruik maar is evengoed een leidraad om de achtergrond van een aantal feiten, vaak vrij breed uitgesmeerd in de media, te begrijpen en verbanden te ontdekken. Denk aan de verdwenen dossiers van Operatie Kelk, de betwiste soevereiniteit van Vaticaanstad als deze wordt aangeklaagd in het kader van seksueel misbruik, de plotse twist van de zaak Tine Nys naar het assisenhof, de aanklacht tegen Van Steenbrugge zelf door het Vaticaan.
Dit boek mag wat mij betreft verplichte lectuur worden in de lessen actualiteit en dat in elk schoolnet.
Slapeloos, Jon Fosse, Wereldbibliotheek.2010****
Een schitterend wit, Jon Fosse, Uitgeverij Oevers NL, 2023****
De Nobelprijswinnaar literatuur 2023 maakt zich op een aparte manier taal eigen. Hij neemt je mee in een gegeven zonder plot bijna, let op de kleine details die je zo herkent uit het eigen leven maar plaatst figuren in een context die bevreemdend of vervreemdend werken. In die zin is Fosse een controversieel schrijver met een apart timbre. Als lezer word je op het verkeerde been gezet. De taal is eenvoudig en herhalend, een beetje aritmisch en je krijgt het gevoel stil te staan. Opeens doemt een andere dimensie op en vraag je je af of je niet een paar bladzijden gemist hebt tijdens het lezen. Niets van. Al is de trage, repetitieve stijl een uitdaging voor de leesconcentratie. De twee boeken die ik van Fosse las, tellen net geen tachtig bladzijden. Andere auteurs met eenzelfde volume ga je verslinden op zo’n anderhalf uur (zonder storing). Anders dus bij Fosse. Hij verplicht je traag te lezen. Anders ontgaat je de essentie.
‘Slapeloos’ is het verhaal van een koppel die een woning zoekt. Het is koud en herfst. De winter komt nog. Op een of andere manier lijkt het wel een Scandinavisch kerstverhaal. De gelijkenis is enorm maar is evengoed actueel als je kijkt naar het migratiethema dat wereldwijd de kaarten herverdeelt en politieke fracties verdeelt. Nooit heeft hij het over politiek. Het is altijd een blik van hoogstens één of twee mensen binnenwaarts en buitenwaarts naar de ontmoeting met één ander. Als er al sprake is van een ontmoeting. Je stapt niet uit die winter van eenzaamheid.
‘Een schitterend wit’ is dan weer compleet anders maar bezit alle kenmerken van dezelfde schrijvershand. Het begint met de verwardheid die ons allemaal overkomt wanneer je een afslag mist. Je rijdt wat links en wat rechts en je rijdt je vast. Bij Fosse is dat dan midden een bos (ondenkbeeldig in Vlaanderen). De wagen kan geen kant meer op en dus zoekt de chauffeur zich te voet een weg naar de ‘bewoonde’ wereld. Op zoek naar een lichtje dat brandt, op zoek naar menselijk contact. Hij blijft gaan, krijgt het superkoud, wil gaan liggen maar weet dat dit het einde kan betekenen. Opeens komt dan het schitterend wit. Iets wat lonkt en belooft. Het mooiste is dat de combinatie van alles absurd is, maar het hoofdpersonage eigenlijk ‘gewoon’ rationeel blijft denken en herkenbaar blijft.
Kassa 19, Claire-Louise Bennet, Koppernik, 2022****
In de vorige blog (oktober 2023) werd van deze Ierse auteur al ‘Poel’ beschreven. Een hilarisch, boeiend en raar hoogstandje van schrijverschap. Daarom nam ik met interesse kennis van dit tweede boek van Bennet. Iets lijviger dan het vorige maar zeker zo goed. Bij Bennet gaat het zelden om een verhaal. Het gaat om belevenissen en weven rond die belevenissen zonder dat die later nog een betekenis krijgen. Vrij en associatief dus. Vrij associatief.
De titel is dan weer verhelderend logisch. Een jonge vrouw uit een arbeidersgezin staat aan de kassa in een grootwarenhuis. Kassa nr. 19. Wie nu verwacht dat dit boek een soort van biografie is van de arbeidersdochter die zich via een flexi-job opwerkte naar auteurschap is eraan voor de moeite. Hier is geen lijn te bespeuren behalve ideeën die opkomen, met boeken die interessant zijn om te lezen en een paar gasten aan de kassa die haar soms een boek toestoppen. Uiteraard krijgt ze relaties en altijd bekijkt ze die als een kraai op haar nest. Nooit van dichtbij. Altijd van dat vreemde.
Net zoals bij Fosse merk je hier dat repetitieve en lees je soms korte zinsneden alsof de auteur lijdt aan kortademigheid. Maar net zoals bij ‘Poel’: je leest en je lacht. Op zich weeral goed voor de ademhaling.
Tosca, Maud Vanhauwaert, Dasmag, 2023***
Een witte cover waarop een drietal halve cirkels te ontwarren zijn. In reliëfdruk lees je dan Tosca. De eerste roman van dichteres Vanhauwaert. Overigens, zo zegt ze zelf in het boek, paste ze de naam aan. Niet Toska maar Tosca. Omwille van het grafische.
Eigenlijk is dat een perfecte, misschien ongewilde, entry voor deze roman. De pasvorm. Je wordt als lezer gedwongen in een ritme. De dichter is altijd dicht. De roman is vloeibaar en vreemd. De auteur kan schrijven; daarover bestaat geen twijfel. De plot grijpt naar de keel (of de buik?) en laat je op het eind verweesd achter. Wat was fictie, poëzie, verdichtsel, verzinsel of realiteit.
Tot hier kan ik vijf sterren geven. Maar ik mankeer en mis iets. Ongekunsteldheid. Als iets een teveel heeft aan zoeken en gezocht worden en zich wil laten vinden, dan krijg je een ongemakkelijk gevoel. Alles is ‘gemaakt’ en mist ondanks de vele woorden, warmte en inleving. Niets komt binnen.
Nee, ik hou van Maud Vanhauwaert als dichter. Haar eerste roman is voor mij gewoon te veraf en te ‘goed’ gemaakt. Waardoor het misschien net z’n doel mist.
Dit zou in de tegenwoordige tijd geschreven moeten worden, Helle Helle, Uitgeverij Contact, 2012***
Iets voor jou, zei de boekhandelaar van De Zondvloed. Helle Helle. Een naam als een klok (maar dan niet vanuit Rome). Gelezen en weeral met plezier ‘verorberd’. Al vond ik haar nieuwere romans een stukje beter. (‘Zij’ en ‘Bob’). Wat betekent dat naar mijn bescheiden mening deze auteur is gegroeid en haar stijl verder heeft verfijnd. Want ‘puur’ is een woord dat hier van toepassing is. Een vorm van helderheid in eenvoud. Een voorbeeld: ‘een potlood als een half opgerookte sigaret’. Zelf zou ik daar nooit aan denken maar het is precies wat ik voor me zie liggen.
Al laat de titel van dit boek iets anders vermoeden. Zo lang en waarover gaat dat dan? Ze beschrijft hoe ze aarzelend schrijft en naderhand haar werk herleest. Dit zou in de tegenwoordige tijd moeten geschreven worden. Dat typeert Helle Helle. De aandacht voor het grammaticale dat indien goed gebruikt nauwelijks opvalt. Omdat het zo juist is.
Ze mixt generaties en de naamgeving tussen tante en de auteur zijn wat verwarrend in het begin. Eigenlijk gaat dit boek over loslaten, opgroeien en terugkeren. Over alles en niets dus. Nee, absoluut geen ‘livre noir’ of literaire thriller.
Helle Helle is volgens mij verwant met Jon Fosse en Claire-Louise Bennet. Een indringende, ludieke, heldere, bevreemdende en vervreemde manier van taal hanteren. Niets is moeilijk maar toch redelijk complex. Maar zo herkenbaar menselijk.
Momenten voor de eeuwigheid, Kjersti Anfinnsen, Ambo/Anthos, 2023****
Een 90-jarige vrouwelijke hartchirurg mijmert over het voorbije leven en de huidige momenten. Het lijkt een afgrijselijke voorafspiegeling te worden van het ouder worden. Niets is minder waar. Het is een bijwijlen humoristisch boek, enig cynisme is nooit uitgesloten, vol van het leven van nu en wat verleden tijd is. Korte of iets lange mijmeringen – momentopnames dus – in het leven van Birgitte. Ze is van Noorse afkomst, werkte lang als enige en eerste vrouwelijke hartchirurg in New York en slijt haar laatste jaren in Parijs. Met Javier, een beroemde en circa even oude architect, beleeft ze op oude leeftijd een korte maar mooie liefde. Aangrijpend, plezant en zeer lucide van taal. Het boek lees je in een tweetal uur uit maar blijft nazinderen. Wat voor leef-tijd wordt het bij verouderen boven de 80? Hoe kijken jonge mensen naar je? Wat zegt de actuele wereld je? Wat sluit je af? Wat open je (opnieuw)?
Een boek om te koesteren. Maar misschien meer voor 60-ers. Jonge mensen zullen dit nogal ver van hun leefwereld ervaren, vermoed ik. Al is de auteur ook een 50-er. Misschien onderschat ik nu het inlevingsvermogen van jongere mensen.
Tom Lake, Ann Patchett, De Bezige Bij, 2023**
Een roman die je best leest op vakantie, misschien best in een fruittelersgebied zonder stadskernen dichtbij. In de VS heb je vele van deze uitgestrekte gebieden en dat maakt het weer wat exotischer en is ook het landschap dat essentieel is in dit verhaal.
Dit is een roman, een familieroman, te lezen zonder problemen. De boerin had een verleden als actrice, had een korte romance met een ‘grote’ ster, huwde een boer en kreeg drie dochters. Allemaal close maar toch met een eigen karakter. De een zal boerin worden, de ander wil actrice worden en de derde dochter studeert veearts. Het heeft wel iets mee van ‘Onder moeders vleugels’ (Louisa M. Alcott). Patchett schrijft goed en eigenlijk te goed voor een dergelijke plot. Maar het is een boek voor moeders wiens dochters beslissen over hun eigen leven, hun gang gaan en toch wel benieuwd zijn naar dat verleden dat ze delen.
Voor mij te romantisch.
Dromen voor het leven, Arthur Japin, Uitgeverij Mozaïek, 2023*
Dromen zijn geen bedrog. Ze zijn zelfs broodnodig. Dat is zowat het uitgangspunt van dit kleine boekje, waar korte fragmenten geschreven door Japin en illustraties van Martijn van der Linden, een soort dromendagboekje vormen.
Want inderdaad, op het eind van de rit krijg je de kans je eigen dromen te noteren. Waar, wat en hoe? Dromen zijn een spel, zijn een krachtbron en geven weerstand tegen het leven. Mezelf hiervan overtuigen kon ik niet.
Maar het is een grappige en mooie uitgave. Dat is zeker werkelijk, in wakkere toestand, waar te nemen.
De avonturen van Amina al-Sirafi, Shannon Chakraborty, Boekerij, 2023****
Dit boek was een onverwachte aangename verrassing. Gekocht in regentijden omdat het er zo leuk uitzag want het was een limited edition al kostte die niet meer dan een ander werk van dit formaat. Mooi papier, wat leuke tekeningen en op de cover binnenin een mooi getekende kaart van de Indische Oceaan.
Niet verwonderlijk want het gaat om een avonturenroman die zich afspeelt tussen alle landen gelegen aan deze oceaan. Een beetje magisch, behoorlijk avontuurlijk en met heel veel weetjes van een cultuur waar we alles van denken te weten en toch niets snappen. Op de duur sla je toch een atlas open om te weten waar alles zich afspeelt.
Verrassend is dat de hoofdfiguur een vrouwelijke piraat is die van wanten weet. Ze is min of meer ‘op rust’ tot ze een opdracht krijgt die ze niet kan weigeren. Een opdracht met een dubbele boodschap en waardoor ook haar dochter in gevaar komt. Ze gaat op tocht en zoekt contact met gewezen vrienden en vijanden. Stuk voor stuk mannen en vrouwen die beschikken over een specifieke kwaliteit. Dan begint de zoektocht, een avontuur vol magie, rare zeewezens, vliegende wijzen en ongelooflijke reddingen. Dat laatste was er voor mij soms te veel aan, maar zo leuk omdat het eens niet een Vikingenverhaal of een saga betreft, bekeken door een Westerse bril.
Het leest heerlijk door. Een absolute aanrader waar je jezelf in verliest en de pezen van je armen arbeid verzetten wegens het gewicht. Op de duur lees je aan een tafel maar dat neemt de pret niet weg.
Ronnie de roerdomp, Arjan Dwarshuis, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 2023***
Suus gaat er graag op uit. Soms wat onbesuisd als het weer kwakkelt en het ijs niet in staat is om mensen te dragen. Zo begint het verhaal van Suus die haar eerste ontmoeting met de roerdomp nauwelijks overleeft.
De illustraties van Marieke Ten Berge zijn heerlijk en verademend. De tekst van het boek is eerder gericht op lezers vanaf 9 jaar. Voorlezen kan wel en een filmpje bekijken kan ook. Dat maakt het avontuur completer.
Uiteindelijk is dit boek iets voor de kleine vogelliefhebber. Ook de auteur is een fenomeen als we dit mogen geloven. Hij zag in 2016 niet minder dan 6852 vogelsoorten. Hoe hij dat voor elkaar kreeg, is mij een raadsel en zal zeker de nodige ‘uitstoot’ gegeven hebben.
Dit terzijde is het boek ook een beetje een eigenaardige vogelgids. Je kan aantekenen welke vogel je zag in de tuin, het park, op de vijver, in de weide, in het bos. Zo leer je kinderen kijken en de nieuwsgierigheid als vanzelf aanwakkeren. Maar de vogels en vogelsoorten primeren op het verhaal en dat is jammer. Veel vogels maar net te weinig vleugels om het verhaal ook te laten inspireren. Het verhaal is ondergeschikt aan de soorten en daarom is het avontuur ondergeschikt en zijn de belevenissen niet echt geloofwaardig.
Wat kan je troosten? Is je verlangen gevaarlijk? Waarvoor kun je dankbaar zijn?
Vrijdag 15 december om 20 uur schuift er een straffe gesprekspartner aan tafel. Tinneke Beeckman, een van de meest vooraanstaande filosofen in het Nederlandse taalgebied, auteur, en columniste bij De Standaard, komt in onze koffiebar praten over haar nieuwe boek, Ken jezelf, en schuwt zoals gewoonlijk de diepgang niet.
In een moedige zoektocht naar zelfkennis leidt Tinneke Beeckman de lezer langs de grootste geesten uit de filosofie en wereldliteratuur: van Socrates, Hannah Arendt en Albert Camus tot Marcel Proust en Virginia Woolf. Vertrekkend vanuit persoonlijke vragen ontdekt ze hoe hun ideeën je blik op jezelf en het leven kunnen verrijken. Beeckman wekt klassieke denkers tot leven en laat overtuigend zien hoe de filosofie juist vandaag de dag van grote waarde kan zijn.
Een boeiende en hersenprikkelende filosofische avond gegarandeerd.
Schrijf je zeker in!
De toegangsbijdrage bedraagt 4 euro, zodat we de activiteiten in onze koffiebar kunnen blijven organiseren.
Zondagvoormiddag 10 december, 11 uur.
Literair aperitiefgesprek met Giuseppe Minervini over zijn debuutroman ‘Krank’.
De Westvlaming Giuseppe Minervini publiceerde met Krank wellicht hét opmerkelijkste Nederlandstalige debuut van het jaar. Een vuistdikke roman vol filosofie en maatschappijkritiek, maar ook met humor en met een bijzonder schrijfplezier geschreven.
Johan Vandenbroucke las het boek met verbazing en stijgende bewondering, en meent dat deze ambitieuze debuutroman veel meer aandacht verdient van pers en publiek. Op zondag 10 december gaat hij in gesprek met de auteur in de koffiebar van De zondvloed.
Hartelijk welkom, vanaf 11 uur in de voormiddag, koffiekoeken en drankjes zijn beschikbaar.
Schrijf je op voorhand in via bestelling@dezondvloed.be om je plek te reserveren.
Toegangsbijdrage is 4 euro, zodat we fijne activiteiten kunnen blijven organiseren.
————
In zijn dodencel richt Ix een document aan de rechter waarin hij zijn vrijspraak bepleit. Krank is dat document. Ix onthult het bizarre verloop van zijn betrokkenheid bij Organisatie Liefgenezen, die een revolutie uitstippelt tegen de tirannie van het algoritme.
Als curator van zijn eigen psychische ontsporen komt Ix tot het besef dat de vrijheid buiten deze dodencel even claustrofobisch is als erin; hierbinnen als krappe ruimte, daarbuiten als Möbiusband. Zijn besluit? Ware zorg is vreugdebezorging.
#boekvoorstelling
#boekpresentatie
#wattedoenopzondag #mechelenleeft
Dinsdag 19 december om 20 uur zet klinisch psychologe Kathy Van Crombruggen de psychologiereeks verder. Ze nodigt Eos Psyche&Brein-hoofdredactrice Liesbeth Gijsel uit om te praten over haar boek “F*ck de menopauze”. Een boek dat heel wat losmaakte in de media, en dus een conversatie waar we als maatschappij nood aan hebben, en een stevige gesprekspartner aan tafel.
Schrijf je zeker in!
Over het boek
In haar sterk onderbouwde, maar vooral ook empathische en geëngageerde boek F*ck de menopauze wandelt Liesbeth Gijsel met je mee langs vragen en heikele kwesties, zonder ook maar iets te verbloemen. Veertiger of niet, een geïnformeerde vrouw is er twee waard en een gerustgestelde misschien wel vier!
De menopauze is veel meer dan een opvlieger nu en dan en het stoppen van de menstruatie. Er gaat een jarenlang proces aan vooraf, dat zich al op 40 jaar op gang kan trekken. Bovendien zijn de precieze kenmerken weinig bekend, waardoor maar weinig vrouwen erop voorbereid zijn.
Vanuit een persoonlijk perspectief - wat staat me precies te wachten? - gaat wetenschapsjournalist Liesbeth Gijsel op zoek naar de waarheid en ontkracht ze hardnekkige mythes en clichés. Want de overgang hoeft niet iets te zijn dat je lijdzaam ondergaat!
Wat zijn de eerste signalen van de overgang? En wat is dan het verschil met de (peri-) menopauze?
Hoezo veranderen die verrekte hormonen niet alleen je lichaam, maar ook je concentratievermogen bijvoorbeeld?
Waarom worden vrouwen na de menopauze vaak zo negatief belicht, terwijl ze in andere tijden of culturen juist een heldenstatus hadden?
Hoe blijf je genieten van stomende seks, zelfs met vaginale droogte of andere blokkades?
Hoe claim je als vrouw in de overgang je plek op de werkvloer, ondanks het taboe?
Wat werkt nu écht tegen stemmingswisselingen, opvliegers en plotse gewichtstoename?
Hoe veilig is hormoontherapie, welke alternatieve therapieën werken en welke zijn lariekoek?
Wil je zelf wat mist rond het onderwerp wegnemen? Zelf horen waar de mediastorm om gaat? Kom gerust langs en breng je eigen vragen en verhalen mee. Het belooft een interessante avond te worden.
Schrijf je in via bestelling@dezondvloed.be. Toegangsbijdrage is 4 euro, zo kunnen we fijne boekenbaravonden blijven organiseren.
De eerste Nederlandstalige biografie over Roy Orbison wordt voorgesteld in onze koffiebar op 23 november om 20 uur. Meesterverteller Rudolf Hecke, die zich onder andere ook al waagde aan een trilogie over Serge Gainsbourg en een samenwerking met Dirk De Wachter, en zelf songwriter en performer is, zette het leven van Orbison op zijn manier op papier.
Het leven van Roy Orbison toont aan dat het lot soms gevoel voor humor heeft. Orbison komt op de wereld als lelijkste baby van Vernon en groeit op tot een bleek, ziekelijk schraal jongetje. En dan plots, alsof hij uit het niets komt, is hij een wereldster die een imperium uitbouwt op melancholie en weemoed. Bijna 40 jaar na zijn dood blijft zijn erfenis fascineren. Want naast zijn ontelbare hits, zoals ‘Oh Pretty Woman’, ‘You Got It’ en ‘In Dreams’, zijn er zijn ook zijn eigen tragedies: zijn eerste vrouw komt om bij een verkeersongeval, zijn twee zonen blijven in een woningbrand. Hecke zet de wereldster in een heel nieuw licht.
Stien schreef vorig jaar het boek Voor Altijd over het ziekte- en rouwproces van haar partner. Hij overleed in januari 2021. Een persoonlijk verhaal over rouwverwerking, waar veel mensen in deze periode van het jaar steun uit kunnen putten. Eventjes stilstaan bij onze eigen ervaringen, en die van anderen, op elk moment van het jaar.
Stien onderzocht haar eigen ervaring, ging er creatief mee aan de slag, en bracht dit boek uit. Donderdag 30 november om 20 uur komt ze haar verhaal delen in onze koffiebar. Ze brengt Steven Boers mee, van Stef en De Tong (vroeger zanger bij Katastroof geweest), voor de muzikale omkadering. Hij schreef speciaal liedjes die gebaseerd zijn op het boek.
Over het boek:
Wat gebeurt er als de liefde van je leven sterft? Bij Stien voelt het na het overlijden van haar geliefde Simon alsof iemand de resetknop in haar hersens indrukt. Mensen zeggen haar: 'Je zal je beter voelen als je lacht.’ Maar hoe kan ze nu lachen als er alleen maar intens verdriet in haar schuilt? In dit verhaal giet Stien Verbelen haar rouw in woord en beeld. ‘Voor altijd’ is zachtaardig, zeer toegankelijk en vanuit persoonlijke ervaring geschreven. Met eenvoudige maar treffende stripachtige zwart-wittekeningen waarin de schrijfster vormgeeft aan haar rouwproces.
Stien Verbelen is een Belgische schrijfster en grafisch vormgever.
Op vrijdag 24 november om 20 uur komen Rick de Leeuw en Ruud Hendrickx met Het grote ontbreekwoordenboek naar Mechelen en gaan ze live nieuwe ontbreekwoorden maken. De auteurs zullen uitleggen aan welke criteria een nieuw woord moet voldoen om vervolgens samen met het publiek aan de slag te gaan om een leemte in de Nederlandse taal op te vullen.
In het voorjaar van 2022 startte bij Nieuwe Feiten op Radio 1 de rubriek ‘het ontbreekwoord’. Daarin gaat Rick de Leeuw elke week met de gewaardeerde hulp van de luisteraars op zoek naar woorden die in de Nederlandse taal – helaas – nog niet bestaan. ‘Hamerglas’, ‘kapotverbeteren’, ‘einderzucht’, ‘overouderen’, ‘huicheljuichen’, ‘sopperen’; het zijn maar enkele van de tientallen nieuwe woorden die inmiddels geboren zijn onder het wakende oog van enig en alwetend jurylid Ruud Hendrickx.
Deze zomer hebben Hendrickx en De Leeuw gebruikt om samen Het Grote Ontbreekwoordenboek te schrijven. Het is een heerlijk en aanstekelijk boek geworden dat doordrenkt is met liefde voor de taal en een aansporing vormt om onze taal op speelse wijze blijvend te verrijken.
Schrijf je in via bestelling@dezondvloed.be, en misschien komt jouw bijdrage in het volgende ontbreekwoordenboek!
Toegangsbijdrage is 4 euro.
Als doctor in filosofie, verbonden aan het Centrum voor Ethiek aan UA, schreef deze jonge filosofe met West-Vlaamse roots een goed leesbaar en toch intrigerend boek over trots.
Een aparte invalshoek.
Absoluut niet ver van ons bed. Want Martha Claeys verbindt een filosofische benadering van trots met het maatschappelijke en het actuele met o.a. terrorisme, grondrechten, woke… Een verbinding maken tussen de aanslag van Breivik en daarnaast het feminisme van Audre Lorde… Behoorlijk vernieuwend qua gedachtegang.
Trots, een emotie?
Hier start een discussie en boeiend gesprek. Is trots een emotie? Een houding? Is trots altijd gerechtvaardigd of komt… hoogmoed voor de val?
Martha Claeys schuwt de ‘dingen’ niet. De hoofdthese van het werk is dat trots wel één emotie is maar door drie houdingen kan worden opgewekt: zelfwaardering, zelfrespect en zelfliefde. Dat lijkt vlug gezegd maar het vraagt even nadenken om alles uit te klaren.
Aan tafel!
De Zondvloed Roeselare is 30 november om 20 uur gasthuis voor een interview met deze jonge filosofe.
Annick Vansevenant, ‘blogger’ van De Zondvloed, en geïnteresseerd o.a. in filosofie, gaat met Dr. Claeys in gesprek.
Een spetterend gesprek doorspekt met actuele thema’s. Een doordachte blik.
Alert publiek is welkom en kans tot vraagstelling is er zeker.
De toegangsbijdrage zal 5 euro zijn. Zo kunnen we nog veel interessante activiteiten voorzien in de toekomst. Bedankt voor jullie steun!
Editie oktober 2023
Trots, de filosofie van een emotie, Martha Claeys, Boom, 2023****
Een prachtige invalshoek. Zo oud als de straat en nog altijd zeer actueel. Trots is net als alle emoties moeilijk in quanta uit te drukken en het al of niet hebben van een teveel of een tekort aan (terechte) trots is een van de vele stempels van onze persoonlijkheid.
De verdienste van deze jonge filosofe (°1994) is de spreiding die ze maakt tussen het individu, het sociale gebeuren en het leven in een sociale context wat ons direct naar een ethische reflectie brengt. Ze schuwt de grote items als racisme of een terreuraanslag à la Breivik niet om haar inzichten te toetsen.
Het boek is absoluut niet ‘Heideggeriaans’ geschreven. Een opluchting voor mensen die dieper willen graven maar het hermetisch taaltje dat sommige filosofen graag gebruiken niet of nauwelijks begrijpen. Net zoals deze lezer overigens.
Absoluut anders is ook hoe de auteur aan bronnenvermelding doet. Geen lijstje van titels en uitgevers, maar telkens een korte beschrijving van wat het vermelde werk in verband met dit boek betekent. Op die manier kun je voor jezelf aanstippen welke werken je zelf nog wil lezen. Je krijgt een bron en een summiere recensie. Dat is mooi.
De hoofdthese van het werk is dat trots wel één emotie is maar door drie houdingen kan worden opgewekt: zelfwaardering, zelfrespect en zelfliefde. Dat lijkt vlug gezegd maar het vraagt een boek (en misschien nog zo eentje?) om alles uit te klaren.
Zelfwaardering heeft een eerdere economische en competitieve component. Het gaat om de ‘waarde’ van wat je vertegenwoordigt in vergelijking met anderen. En die waarde ligt vaak in status, in de positie die je bekleedt en wordt dus meritocratisch, economisch vertaald.
Zelfrespect heeft eerder te maken met erkenning en voor jezelf erkennen van grondrechten. Ik mag er zijn zoals ik ben (geworden). Hier komen thema’s als racisme, feminisme en politieke vertaling meer aan bod. Het gaat om een basisattitude van rechtmatige erkenning, ook van de andere.
Zelfliefde is in dit kader wat een buitenbeentje, naar mijn mening. Claeys verwoordt het als een houding van aandacht en eerlijk naar jezelf kijken. Waar zelfrespect en zelfwaardering een duidelijker extrovert karakter hebben, zie je bij zelfliefde een reflectie naar het zelf. Op een bepaald noemt ze zelfliefde ook zelfverantwoordelijkheid of het toetsen van je zelf aan de wereld.
Kortom, lees het boek. Misschien een manier om trots te worden op jezelf?
Maria Theresia van Oostenrijk, Elisabeth Badinter, Noordboek, 2023****
Wat een verrassing om Badinter terug te lezen en dan nog met een boek over zo’n figuur. Badinter, is een feministisch auteur en deed o.a. stof opwaaien met ‘De mythe van de moederliefde’ (Rainbow Pocket, 1980 Flammarion, Parijs).
Keizerin Maria Theresia kennen we vaak van staatsieportretten ergens in een Weens paleis. Meestal sta je niet stil bij dat soort machtige figuren waarvan je óf denkt dat ze daar toevallig geboren zijn en het goed hadden óf machtswellustig hun ding deden en eigenlijk weinig voorstelden qua inhoud.
De verdienste van dit boek is dat je de tweezijdigheid van die vrouw leert kennen. De vrouw als blijvend verliefd op haar echtgenoot Frans I Stefan (Lotharingen), goed in bed maar een klungel in politiek opzicht. Ze baarde 16 kinderen (!) en vervulde intussen haar rol als machtige keizerin. Een work-life balance die alleen voor de rijksten mogelijk was (en misschien nog is). Hoe ze uiteindelijk als ‘keizerin’ werd gekroond en wat de intriges waren met de rest van het Heilig Roomse Rijk en Frankrijk is echt een boeiende brok geschiedenis. Maar mooi is hoe Badinter zowel de background van het politiek gekonkelfoezel als de strijd van die ene vrouw in een mannelijk dominante wereld een terechte plaats geeft. Dankzij goed gedocumenteerd leert de auteur je ook de kleine niche van vertrouwelingen rond de keizerin beter kennen. De onzichtbare influencers in een niet-digitaal tijdperk. De geschiedenis herhaalt zich als haar zoon Jozef II haar plaats wil innemen en andere opties ziet in het toenmalig internationaal landschap. Ze streed tot het einde om haar visie door te duwen.
Een tip: ga nooit naar Wenen zonder dit boek gelezen te hebben!
Raaf, cultuurgeschiedenis in vogelvlucht, Kristof Smeyers, Ertsberg, 2023**
Wolf, wildernisgeschiedenis, Kristof Smeyers, Ertsberg, 2023***
De auteur is historicus verbonden aan de UA en behaalde een doctoraat cultuurgeschiedenis met een proefschrift over het bovennatuurlijke in de moderne Britse eilanden.
Niet toevallig wellicht dat Smeyers zowel raaf en wolf koos als smal spectrum om wereldwijd cultuur te verkennen. Ik zie het al komen: vos wordt de volgende in de reeks.
Alle gekheid op een stokje. Hoe lezen deze boeken?
De auteur schrijft het vrij persoonlijk en je wordt dus meegenomen in zijn gedachtentrein. Dat maakt het vlot en leuk leesbaar. Heel veel mooie verhalen over zowel de wolf als de raaf in de oudheid, middeleeuwen en nu onze tijd, geven het boek een enorme rijkdom. Je reist de wereld rond op de poten van een wolf, op de vleugels van een raaf. Ongelooflijk hoe zoveel culturen en tijden een impregnatie hadden van dieren die hun leven of in gevaar brachten of doorkruisten zonder daarop gezag te kunnen uitoefenen.
Dit had wat mij betreft een vier- of vijfsterrenverhaal kunnen worden. Moeilijk had ik het met de structuur. Chronologie of een indeling naar thematiek ontbreekt. De hoofdstukken worden naar mijn mening nogal ingedeeld op basis van een quote maar dan gaat de auteur verder van hot naar her. Het is alsof de auteur vertelt. In een podcast zou dit schitterend zijn. In een boek zoek je meer de plaats en de reflectie en… opeens ben je op zoek naar de rode draad. Of is het een grapje van de auteur om de lezer te doen zwerven net als een wolf of raaf?
Mooi in ‘De Wolf’ vond ik het centraal idee van grenzeloosheid gekoppeld aan de menselijke neiging om wildernis te laten gedijen als het maar afgebakend is. Net wat wolven niets kan schelen en daarom ook zo intrigerend, fascinerend en bedreigend zijn.
Raaf geef ik een ster minder. Omdat ik nu net iets van vogels ken, zij het als amateur. Maar een raaf continu verwarren met kraaien is not done. Een voorbeeld? Hij beschrijft het mirakel met zwarte vogels van H. Godelieve van Gistel als een mirakel van raven. Als Gistelnaar en scenarioschrijver van een aantal films over deze heilige zijn daar vraagtekens bij te stellen. Waren er raven in de moerassen van Gistel toen, in de 11de eeuw? Alle doeken en documenten spreken over het kraaienmirakel. Overigens spreekt de auteur over ‘de bossen van Gistel’. Met alle respect, toen was Gistel door de Duinkerke II- transgressie niets meer dan een hoogte op een reeks rietvelden en moerassen. Het Houtland lag net iets verderop richting Zuid-West-Vlaanderen, vanaf Koekelare en dan verder naar Torhout, Houthulst. De namen spreken voor zich en die streek wordt lokaal nog altijd ‘Het Houtland’ genoemd. Geografisch ligt de splitsing om en rond Eernegem, aan de Moerdijk.
Af en toe zie ik de auteur in dit boek twijfelen over kraaien en raven. Het zijn familieleden, dat is juist. Maar een raaf is geen kraai en een kraai is geen kauw
Dat soort verwarring doet me twijfelen over de rest. Maar op zich heb ik me een aantal uur goed geamuseerd en hoe dan ook veel bijgeleerd over wolf en raaf.
Een pluim overigens voor de mooie uitgave. Handig om buiten in een park te lezen en de leuke illustraties doen je zoeken naar meer.
Fayne, Ann-Marie MacDonald, Nijgh & Van Ditmar, 2023*****
In de venen van Schotland, Engeland en Ierland werd turf gestoken tot laat in de 19de eeuw. Vergis je niet: Fayne is een turf van een boek van bijna 800 bladzijden kleine druk en… speelt zich af in een veengebied.
Tot daar de vergelijking met turf als vergeten brandstof.
Een pracht van een boek en absoluut aanrader voor de herfsttijd, lezend met een dikke trui en warme sloffen. Een andere optie is het boek mee te nemen indien je richting zuidelijk Schotland reisplannen hebt. Of eender waar eigenlijk in dat grote ‘Britannia’.
Een anglofiel boek. Alles wat je verwacht van Engelsen of Schotten, lees je in dit boek. Het decor is de Victoriaanse tijd waar weinig ruimte was voor ‘speelsheid’ en zeker geen seksuele speling werd aanvaard. We maken kennis met Charlotte die enorme interesse vertoont voor natuur en wetenschap. Ze wil dokter worden. Maar haar vader houdt dit tegen. Haar moeder is dood, zo zegt haar vader en haar overleden broertje, de kleine Charles, was daarvan de oorzaak. Oude meiden en rare knechten geven het decor nog meer charme en de tante van Charlotte kan zowat Queen Victoria herself zijn. Verder wil ik niets meer verklappen. Het boek bouwt zich goed op, misschien een dipje rond het midden maar dan gaat het terug in crescendo.
Een verhaal dat zich afspeelt anderhalve eeuw terug. Maar de thematiek over zelfrespect, recht, gender, transgender zijn enorm aanwezig en dus hyperactueel. Een mooie twist en MacDonald maakt het geheel leesbaar en spannend.
Voor mij ‘de’ roman-ontdekking van dit jaar. Ik sta niet alleen. Drie mensen lazen het in twee dagen tijd. Onthaasten? Lees dan Fayne. Je bent even weg van de wereld en tegelijkertijd van deze wereld.
Er schuilt een vreemde in ons, Sheila Armstrong, Uitgeverij Mozaïek, 2023****
Was ‘Fayne’ de roman-ontdekking van 2023 tot nu toe, dan was dit boek een literaire hoogvlieger al lag de plot op zeeniveau, ergens in een godvergeten gat aan de Ierse kust. Het begint met een dode man in zithouding die kijkt naar de Ierse Zee. Het parket doet vaststellingen.
Als lezer denk je dat hierop een whodunit of een literaire thriller volgt. Je bent eraan voor je moeite. Niemendal thriller. De auteur weeft rond de dode een kluwen van mensen in een soort dilatatie van tijd binnen een beperkte ruimte. Alles speelt zich af in een dood stadje aan zee. Ooit verging daar een schip.
Zee, een paar straatjes op het land, strand en dan mensen. Ieder een eigen verhaal en soms aangeland, aangestrand, bijna verdronken. Humaan leven op een beperkt geografisch gebied dat grenzeloos wordt door die aangelanden en wie daar per toeval zijn of haar stek vindt. Elk doet zijn verhaal. Soms hebben ze met elkaar te maken. Soms in de verte. Je leest door de ‘getuigenissen’ het leven van vroeger en nu. Daar aan de Ierse Zee.
Een ingenieus idee qua opbouw van een literair hoogstandje. Enorm beklijvend en soms ook heerlijk puzzelen voor de lezer om de eenheid achter een diversiteit van verhalen te zoeken. Hierachter zit een auteur met behoorlijk wat cluster-brains!
De Rachel Affaire, Caroline O’Donoghue, Ambo/Anthos, 2023****
Na de eerste tien bladzijden dacht ik te stoppen. Geen interesse in die hoofdfiguur Rachel. De zoveelste hype-roman van een jonge vrouw in moderne tijden.
Enfin, doorzetten loont soms. Dat om diverse redenen. Het is goed geschreven en met drive. De plot bouwt zich mooi op en kent geen dipjes. De schrijfster schetst een mooi beeld van Cork (Zuid-Ierland) en de haat-liefde relatie met het on-moederland Engeland.
Je ziet er jonge, begaafde mensen vechten voor kansen. Ze gaan uit, hokken samen en soms valt het goed uit en soms minder. Er zijn vriendschappen voor het leven en misbruiken of leugens die verwoestend zijn. Er is een ongewenste zwangerschap en dan een andere. Niets wordt uit de weg gegaan.
Na het lezen, was mijn mening compleet anders. Dit is geen pulp. Dit is een goed boek en goed gestructureerd. Altijd een stijgende climax-lijn. Los van de vele climaxen die een aantal duo’s in bed beleven...
Het is lang wachten op die bepaalde affaire. Daarom ook een zeer goede titel. Wat was nu die affaire van Rachel?
Vlot, modern, goed opgebouwd en toch niet simplistisch. Zet je als oudere generatie even boven die eerste tien bladzijden en hou vol. Inspanning loont.
Solenoïde, Mircea Cartarescu, De Bezige Bij, 2022****
Hier bereik je een andere dimensie. Dit is geen boek al is er een kaft en zijn er talloze bladzijden volgeschreven. Dit is echt geen boek.
Dit lees je niet als een boek. Het is zoals een eerste kennismaking met een land als India: you hate it or you love it.
Soms was ik het lezen na een tijd beu. Als ik opnieuw begon, bleef ik weer een behoorlijk paar uur bezig tot mijn eigen verbazing. Deze auteur doet iets met de lezer en hij bespeelt jouw verveling vanuit ‘getikte’ woorden. 876 bladzijden is niet niks. Vooral als elke zin werkelijk een gelaagde volzin is en uitspittend (en soms uitputtend) neergepoot wordt.
De schrijver leeft in Boekarest. Niet direct de meest mooie stad van ons continent en ook jarenlang onder een regime dat niet zo (h)eerlijk was. Het hoofdpersonage is leraar ietwat tegen zijn zin en soms met zijn zin. Hij droomde eigenlijk van een literaire carrière maar die aspiratie werd gefnuikt door vernietigende kritiek bij een eerste voorstelling. Dat blijft hem parten spelen.
Stukje bij beetje krijg je inzicht. Daartussen is veel doorzicht van details waar bijna geen levend wezen op let. Begrijp jij hoe eelt groeit als het gaat om dode huid? En waarom koopt hij een huis met een solenoïde in de kelder waar hij door een vinger op de knop zwevend zijn vriendin tot een climax brengt?
Is dit vreemd? Is dit gewoon gewoon? Is hij geschift? Of net niet? Zijn wij allemaal geschift en redeneert deze auteur gewoon en zijn we iets vergeten van het (ab)normale? Ben ik ergens blijven hangen in het normale verwachtingspatroon?
Zijn zinnen, in alle betekenissen van het woord, gaan diep en onverwacht raar. Altijd ook die neiging naar natuurkundige verklaringen.
Met dit boek ben ik niet klaar. Ik zie het als een levensopdracht. Op dit moment 70% gelezen.
Poel, Claire-Louise Bennet, Koppernik, 2023****
Van gek naar gekker. Was het vorige boek al vreemd, dan mag Bennet voor mijn part de titel van premier van het ‘Gekke Absurdistan’ krijgen. Zomaar. Niet zomaar. Nooit heb ik zoveel gelachen (zelfs luidop) met wat deze schrijfster beschrijft in een zeer directe stijl. Soms zo herkenbaar dat je achterover valt en soms zo vreemd dat je je als lezer op een andere planeet waant. Weg en weer en ver van alles en soms dichtbij. Maar de aandacht van de auteur over de details die je vergeet in onze haast is een leerles in aandacht voor alles wat leeft en beweegt. Het leven zoals het is. Simplistisch ingewikkeld. Neem nu het eten van een banaan. Vul daarover zinnig drie bladzijden. Het intimistische doet wat denken aan Proust (die van de Madeleintjes). Of hoe een vaatwasmachine werkt. Of hoe mensen aan je deur staan en eigenlijk die potten en planten die daar staan met afgrijzen bekijken en toch niets zeggen.
Een raar boek. Geen complot. Geen plot. Dus geen climax behalve als je de tussen de regels leest wat zij bedoelt. Soms ook vrij herkenbaar. Soms absoluut niet. Een boek dat je meeneemt op een rare reis tussen droom, daad en realiteit. Veel korter van stof dan ‘Solenoïde’ (zie recensie hierboven).
Van haar is ook nog ‘Kassa 19’. Zelf nog niet gelezen. Misschien wacht ik nog twee weken. Te veel is nooit goed. Alhoewel...
Voor een avond filosofie, zelfontdekking en luisteren naar een geboren vertelster, kan u op 17 november om 20 uur in onze koffiebar terecht. Joke J. Hermsen komt namelijk haar nieuwe boek voorstellen. Deze politiek geëngageerde filosofe zal ook de thematiek rond vluchtelingen en thuislozen, en zovelen die geen plek hebben onder deze hemel, niet schuwen. Het gaat dan ook over heimwee, verlangen naar vroeger, een thuisgevoel.
‘Ons leven speelt zich af tussen heimwee naar het vertrouwde en een verlangen naar het onbekende. We willen ons geborgen weten en we dromen van een elders. We zijn op zoek naar een plek die ons beschermt en bijeenhoudt, en we worden voortgedreven door een verlangen naar de verte.’
Zo begint deze filosofische memoir, waarin Joke J. Hermsen een diepgaande analyse geeft van het ambivalente menselijke verlangen naar geborgenheid en de lust om eropuit te gaan. Ze onderzoekt in dit persoonlijke verslag van een zomer vol omzwervingen de vraag waar we nog thuis kunnen zijn in de wereld. Ze houdt ook haar eigen heimwee scherp tegen het licht, die haar al sinds haar kindertijd achtervolgt.
In een boeiende dialoog met denkers en dichters als Hannah Arendt, Maya Angelou, Rainer Maria Rilke, Lou Salomé, Friedrich Hölderlin, Simone Weil en Ingeborg Bachmann schetst Hermsen de ervaring van vervreemding en thuisloosheid, en de hoop op een thuiskomst in verhalen, herinneringen en politieke verbondenheid.
Joke J. Hermsen is schrijfster en filosofe. Tot haar bekendste en meest succesvolle boeken behoren Stil de tijd (winnaar Jan Hanlo Essayprijs), De liefde dus (winnaar Halewijnprijs, genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs), Kairos (shortlist beste filosofieboek), Blindgangers (longlist Libris Literatuur Prijs) en Het tij keren. Met Rosa Luxemburg en Hannah Arendt, dat ook verscheen in het Engels, Spaans, Duits, Noors, Deens en Arabisch.
Bent u er graag bij? Inschrijven kan via bestelling@dezondvloed.be.
De toegangsbijdrage zal 4 euro bedragen. Hiermee steunt u de activiteitenkalender van onze koffiebar en kunnen we fijne lezingen blijven organiseren.
