Onder een andere hemel, Joke J. Hermsen, Prometheus, 2023*****
Velen onder ons vertrekken straks op reis. Vakantie nemen onder een andere hemel. Wat zoeken we daar? Beter weer? Een andere eetcultuur? Culturele verrassingen? Een landschap dat wij niet kennen? Gaan om straks weer blij te zijn om thuis te komen? Of voel je je thuis niet thuis en wil je liever zwerven buitenshuis?
Filosofe Joke Hermsen stelt zich die vragen terwijl ze zelf rondzwerft. Of beter... omzwerft. Ze gaat tegelijkertijd na waar andere denkers, jaren terug, zwierven en wat hun bedenkingen waren.
Een boek over thuis, thuisloosheid, heimwee en vertezucht. Soms ligt alles dicht bijeen. De verdienste van Hermsen is dat ze diepgaand denken pretentieloos neerzet en je soms op één bladzijde blijft nadenken. Zoals ze schrijft over Rilke die alleen in zijn gedichten kon wonen: 'Waar ik werk ben ik waar'.
Ze 'speelt' nog met andere schrijvers en denkers zoals Arendt, Angelou, Rilke, Salomé, Hölderlin...
Dit is een rijk boek. Aan gegevens, aan gedachten en doordacht neergezet. Een boek dat het verdient om altijd op reis meegenomen te worden en zelfs na drie keer lezen niet verveelt.
Boeiend hoe in de zogenaamde Lage Landen diepe gedachten te boek worden gebracht. Hermsen, Beeckman en Claeys vormen een prachtig legioen van hedendaags traditioneel denken.
Vakantietip: waar je gaat door vertezucht en je heimwee niet negeert.
Inheritance, Robert Sackville-West, Bloomsbury London, 2011****
Britser kan het niet. De auteur is een telg van de 'The Sackvilles of Knole'. Die stamboom gaat terug tot 1566 en overspant dus de volledige 'modern times' van het adellijke Engeland. Gelukkig is de auteur niet gespeend van humor, enig sarcasme zelfs en het tot in het absurde toe flegmatisch beschrijven van op z’n minst zeer eigenaardige toestanden in zijn ver familiaal verleden. Je leest hoe Knole eigendom werd van de Sackville-familie en beetje bij beetje de vorm kreeg die het gebouw nu kenmerkt. Knole kreeg vooral bekendheid eind vorige eeuw dankzij Vita Sackville-West die een stormachtige relatie had met Virginia Woolf. Het boek staat dan ook vol citaten van beide auteurs.
Je leest hoe Knole beetje bij beetje werd opgebouwd, soms in andere handen terechtkwam en dan terug weer door een tak van The Sackvilles en The West-familie werd bewoond, hoe het interieur in bezit kwam van de meest vreemde artefacten, hoe grootooms en neven soms wel en soms niet in de gunst vielen van Buckingham. Hoe de vrouwen van een aantal Sackvilles werkelijk feministisch waren avant la lettre en hun strijd streden met als speerpunt erfeniskwesties... Het blijft verrukkelijk lezen en een openbaring. Een zeer aparte inkijk op de Britse adel met alle tierlantijntjes, buitenechtelijke relaties, ruzies en ander excentriek leven.
Vakantietip: reden te over om even het kanaal over te steken naar Knole, ietwat ten zuiden van Londen en dichtbij Sevenoaks.
Empusion, Olga Tokarczuk, De Geus, 2023****
Dit is de eerste roman sinds deze Poolse auteur de Nobelprijs Literatuur kreeg in 2018. De auteur is een buitenbeentje en schuwt het vreemde niet. Of toch niet zo vreemd? Het verhaal van het boek doet denken aan 'De Toverberg' van Thomas Mann. Plaats van het gebeuren is een sanatorium waar de jonge hoofdfiguur Wojnicz terechtkomt. Een herenpension waar gekuurd wordt, wandelingen een moment zijn om te ventileren, likeur om veel te verteren en gesprekken worden gevoerd die erg filosofisch klinken.
Saai? Absoluut niet. Al tijdens de eerste bladzijden wordt het lijk van de pensionhoudster gevonden. Waarop verder wordt gesponnen naar de rol en betekenis van vrouwen door de mannelijke bewoners/nepfilosofen. Heerlijk onnozel en op dit moment in de geschiedenis totaal achterhaald.
De omgeving van het kuuroord (Silezië) is bergachtig en lijkt wel op het vergeten beeld van de boreale wouden die vroeger de noordkant van Eurazië bedekten. De hoogdravende filosofie wordt hier ondergraven door een vreemde begroeiing, barbaars uitziende kolenbranders, gevelde bomen die lijken op begroeide... lijken. Een sfeer van angst ontstaat buiten de muren van het oord. Angst die ook binnenin blijft leven en Wojnicz beklemt. Net zoals zijn leven een klem is om zijn ware aard te beleven. Zijn ware aard die uiteindelijk lang verborgen blijft.
Een feministisch antwoord op ‘De Toverberg’? Dat kan. Maar eerder nog is het boek een beklemmend verhaal over groeiende vervreemding terwijl het om genezing zou moeten gaan. De afstand tussen mensen (meestal mannen), tussen vrouw en man en transgender, tussen mens en natuur, tussen leven en dood of levend dood... zijn centrale thema’s. Prachtig beschreven, spittante dialogen en een paar zwartwit-foto’s die als het ware een doodsprentjes zijn.
Vakantietip: een aanrader voor wie niet naar Silezië reist.
Winterverhalen, Ingvild H. Rishoi, Koppernik, 2023****
Winterverhalen bestaat uit drie novellen zich afspelend in een Scandinavische winter. De auteur uit Oslo kiest voor een plaats midden het menselijke in een maatschappij die semi ontmenselijkt is. Hard als het klimaat, zacht als het hart van mensen met een bekommernis.
Ontroerend zonder in het theatrale te vervallen. Wat een kunst op zich is. Het gaat over armoede en liefde voor je dochter die een onderbroek wil die je eigenlijk niet kan betalen. Gevecht tegen de storm van onbegrip. Steeds weer treden mensen op die niet passen in het beeld van ‘social media’. Ondanks die afstand kennen we allemaal mensen zoals zij en zijn we desondanks net zoals zij. Met een droom die niet past in het kader.
De schrijfstijl is vrij direct waar korte spetters van dialogen koel worden neergezet en toch het juiste gevoel creëren.
Een zeer goed boek dat ik eigenlijk te snel las. Omdat het vlot leest. Waardoor je, als mens van deze haastige tijden, soms die ene knip van de auteur mist. Niet altijd een knipoog.
Vakantietip: te lezen op een vakantie ver weg van een drukke wereld. Ergens in Lapland.
Shy, Max Porter, De Bezige Bij, 2023***
Deze auteur 'vermorzelde' mij met zijn boek 'Verdriet is een ding met veren', een zeer aparte en rauwe benadering van een rouwproces. Benieuwd dus naar zijn laatste werk.
Geen vijf sterren. Middenin het verhaal zelfs nauwelijks één ster. De kentering kwam er na een ontsnapping (of was het een zelfmoordpoging) van de jonge tiener Shy. Hij ontsnapt uit een tehuis met de treffende naam Laatste Kans. In zijn hoofd de stemmen die hem aanmanen, uitlachen, iets aanpraten, uitdagen, honen en kleineren. Een leven vol stemmen die niet overgaan. Dan ontsnapt hij uiteindelijk uit het tehuis, met een rugzak vol stenen die zwaar weegt. Een verwijzing naar de zelfmoord van Virginia Woolf?
Op naar het donkere water. Hij waadt en merkt iets vreemds. Twee dobberende dingen. Hij kijkt en denkt. Vergeet de koptelefoon en zijn plan. Twee dode dassen.
Shy keert terug en werpt zijn keien tegen de gevel en de ramen van Laatste Kans. Iedereen komt buiten. Het is tieren, vechten, verbijten en uiteindelijk een overgave in de armen van wie hij daar kent. Tehuis wordt thuis.
Experimenteel van taal en altijd balancerend tussen ruw en teder. Toch overtuigde het begin niet. Een teveel aan herkenning van het arme, verlaten joch. Pas na de scene met de vijver ontstond een andere dynamiek en kwam er een interactie tussen natuur, beleving, daad en mensen mooi boven water.
Vakantietip: beter niet lezen aan de rand van een donkere vijver met drijvende dode dassen.
Walvistij, Elizabeth O’Connor, Ambo/Anthos, 2024****
Het lijkt wel middeleeuws. Maar niets is minder waar. We zijn waarachtig in het jaar 1938 wanneer dit verhaal begint. Alles speelt en spoelt zich af op een eiland niet ver van de 'echte' rand van de wereld. Steeds kijkt men uit naar wat van dat vasteland komt. Is het goed of slecht nieuws? Is er vertrouwen of eerder sprake van misleiding?
De grens van dit eiland is niet louter een geografische maar ook een absolute, mentale grens. De auteur scherpt die venijnig aan. Heel mooi gezet.
Er spoelt een dode walvis aan. Flauw nieuws voor de eilandbewoners want hun oren scherpen zich op nieuws van oorlog en andere onzekerheden.
Hoofdfiguur Manod droomt van de wereld net over dat water. Ze imponeert de twee antropologen die het kadaver van de walvis willen onderzoeken en ook meer kennis willen krijgen van de traditionele manier van leven daar op dat eiland. Ze vinden in Manod een bron van informatie en romantiseren het harde leven daar. De bewoners worden object terwijl Manod denkt dat zij kans maakt op een ander leven, daar aan de overkant, aan de wal. Zij vertelt wat zij weet en hoopt op meer daar, daarachter dat beetje water.
Niets loopt zoals het moet.
Uiteindelijk gaat het om een vorm van respect in dit boek. Romantiseren van leven bestaande uit labeur dat niet gemakkelijk is maar snel kan gerapporteerd worden, is een ding. Daar blijven leven en met de middelen die je hebt voortdoen en overleven, is een ander verhaal.
Dit is echt een goed boek.
Vakantietip: mee te nemen op reis naar een of andere kust aan de Noordzee of Ierse Zee.
De moord in de crypte, Oliver Pötzsch, Meulenhoff Boekerij, 2024***
Wie ooit Wenen bezocht, zal zeker de centrale kathedraal niet vergeten: St. Stephansdom. In de crypte van deze kerk wordt een lijk gevonden. We spreken om en rond 1930. Dat merk je ook aan de interesse voor spiritisme (bloeiend in Wenen vanaf 1900), de opkomst van de telefoon en de typmachine en het antisemitisme dat zich steeds meer uit.
De hoofdfiguren zijn Julia, die als fotografe werkt voor de Weense politie en af en toe bijklust voor een bordeel waar ze foto’s neemt van belangrijke persoonlijkheden in een vrij private bezigheid. Ook werkt ze voor een jeugdvriend die journalist is bij een plaatselijke krant. Een inkijk dus in een stad met veel kantjes waar ook veel kantjes worden afgelopen. Met Leo, politie-inspecteur en tevens haar ‘echte’ baas heeft ze een relatie die wegens hun totaal verschillende afkomst altijd op het randje van een breekpunt staat. Julia heeft na verkrachting een dochter, Sisi, die woont in het bordeel en niet kan praten.
Vraag is of er geesten gemoeid zijn met het gevonden lijk in de kerk. Of zijn er spiritisten die zeer ver gaan? Of wetenschappers die alles doen om schedels te verzamelen?
Dit boek start met een prachtig idee. Maar de auteur weet van geen ophouden en verliest zich soms in extremiteiten. Iedere figuur is een karikatuur en de schrijver laat dan ook nog Arthur Conan Doyle opdraven en een behoorlijke belangrijke rol spelen. Doyle is de schrijver achter Sherlock Holmes. Te veel van het goede wordt nooit goed.
Eigenlijk heeft deze auteur meer in petto. Het boek leest goed door als je het teveel aan 'monumenten van mensen' vergeet.
Vakantietip: onthoud een aantal straten en musea die ook op vandaag nog bestaan. Maak een wandeling via de Ringstrasse naar de Mariahilfnerstrasse en daarna over de Donau naar Leopoldstadt. Wenen met dit boek op een terras nabij de St. Stephanskirche... misschien zie je wel geesten. Geestig is het zeker.
11%, Maren Uthaug, Uitgeverij Mozaïek, 2023***
Dit is geen boek voor mensen met ideeën à la Vlaams Belang. Dit is misschien wel de nachtmerrie van de witte, viriele, blanke man. Uthaug gaat naar een wereld van 11%. Een omgekeerde wereld waar alleen vrouwen het voor het zeggen hebben en mannen eigenlijk een rest voor de kweekcentrale vormen. Hilarisch om de wereld op z’n kop te zien. Ook zeer mooi van stijl en naderhand zie je de personages genuanceerd getekend.
Er is uiteraard een lesbische noot. Maar evengoed ook aandacht voor ouderenzorg, voor de nabijheid van een klooster en vooral... addergebroed en menstruatiebloed.
Van dit boek heb ik genoten maar zou het niet aan iedereen aanbevelen. Zeker niet aan vrouwenhaters of non-wokers.
Echt amusant.
Vakantietip: misschien Scandinavië. Maar vooral bijhouden tot de internationale vrouwendag op 8 maart of lezen als je langs of in de Gay Pride loopt.
Baumgartner, Paul Auster, De Bezige Bij,2023***
De auteur overleed een tweetal maanden geleden. Daarmee verliest de Amerikaanse literaire wereld een belangrijke stem. Baumgartner zal een van zijn laatste werken zijn. Niet toevallig over een bejaarde man van 71 jaar die zoekt. Soms zoekt naar de draad van zijn gaan, soms naar de draad van zijn bestaan en toch nog alert genoeg is om te weten waar en wat hij zoekt en soms niet vindt. De herinnering aan liefde, het terugvinden van een mogelijke geliefde, het nadenken als senior-filosoof. Auster doet het integer en beschrijft dit van binnenuit. Mooi.
Mijn appreciatie is matig omdat de beginfase vrij herkenbaar en dus niet genoeg tot he point was voor zover ik de auteur ken. Misschien ook omdat het vrij stereotiep leest. Een man met veel diepzinnige gedachten ondergaand in lijden sinds de dood van zijn geliefde en dan oplevend met een ander die ook dat lief kende. Tja. Precies daarom geen vier of vijf sterren. Nergens wordt het stereotiepe doorbroken en dat is niets voor Auster.
Op het moment van lezen, was de auteur niet dood. Niet dat ik mijn mening omtrent dit boek zou herzien. Maar het is en blijft een auteur de moeite waard om te lezen. Echt waar waard.
Vakantietip: niet lezen als mantelzorger als je zelf in overdrive gaat.
Bloedzang, Caro Van Thuyne, Koppernik, 2023***
Eerder las ik van deze auteur ‘Tussen wee en wens’ (Koppernik****) met verwijzing naar een vorige blog voor deze boekhandel. Met dat boek won ze De Bronzen Uil 2021. Terecht.
Benieuwd dus naar dit boek dat gezien het aantal bladzijden en de onstuimigheid van de auteur voor mij een must was en me nieuwsgierig maakte. West-Vlaams zo uitgebreid? Waar gaat dat heen?
Bloedzang is een ode aan haar moeder. De moederfiguur waar zij mee opgroeide, waartegen ze rebelleerde, waarmee ze vocht en waar ze nu naar toe gaat. Want moeder is getroffen door een trombose, ligt in het ziekenhuis en dat in volle corona-tijd.
Bloedzang is meer dan dat. Het is eveneens een parcours die de auteur aflegt om te begrijpen wat ze niet begrijpt. Moederliefde. Bloedzang. Hoe uiteindelijk, nabij het vergaan, bloedbanden nauwer komen ondanks zoveel verschillen. Van Thuyne speelt met het thema en de cruciale punten waar je als dochter mee te maken krijgt eenmaal je het verleden ziet passeren. Dat zet ze cru neer. Op z’n West-Vlaams. Tegelijkertijd haalt ze thema’s aan die ze dan meer diepgang geeft dankzij andere, internationale en vooral feministische auteurs.
Misschien schat ik dit boek niet naar waarde. Misschien is het voor mij, als West-Vlaamse en geboren in diezelfde streek, te herkenbaar. Ook té West-Vlaams. Van Thuyne brengt het West-Vlaams bijna fonetisch aan. Soms is dat en het herhalen, bijna letterlijk van veel zinnen, voor mij een breekpunt in de potentie die het boek niet haalt.
Een teveel aan herhaling, een beetje cru zijn op z’n West-Vlaams, een portie literatuur binnenbrengen en dan hopen dat het aan elkaar hangt.
Vakantietip: een auteur die je moet lezen terwijl je wandelt in Koekelare, de abdij van Gistel bezoekt en een pint drinkt in Zande.
Stromend graf, Robert Galbraith, Meulenhoff Boekerij, 2023**
Als ik de lezers één raad mag geven: koop het als e-book. Deze turf weegt niet minder dan anderhalve kilogram en is dus niet lang in één hand te lezen. Dus las ik het boek aan tafel zoals een ijverige leerling van het lager onderwijs. Maar goed, ook dat is plezant als de lente natter is dan ooit tevoren. Galbraith is een pseudoniem van J.K.Rowlings. Niet dat dit belangrijk is wat betreft de kwaliteit van lezen. Alleen de verwondering dat Rowlings in het nieuws kwam als anti-transgender-minded en dan zelf een mannelijk pseudoniem verzint. Begrijpe wie kan.
Over het boek dan. Het verhaal speelt zich af in Norfolk binnen een sekte. Op vraag van een vermiste zoon wil de hoofdfiguur Robin Ellacott de sekte infiltreren. Beetje bij beetje groeit het verhaal en de supsense. Wie is wie? Wie kan je vertrouwen? En hoe bouw je binnen een sekte communicatie op met de buitenwereld? Zelfs als buitenstaander met een opdracht blijf je niet ongevoelig of wordt er diep van binnen een snaar geraakt. Dat is absoluut de verdienste van dit boek.
Een pracht van een idee. En uiteindelijk wel boeiend mocht Galbraith/Rowling zijn/haar verhaal wat beknopter geschreven hebben.
Over stijl heb ik het niet. Dit is een suspense-verhaal zonder pretentie. Dat mag er zijn. De opbouw is soms correct en dan loopt het weer mank. Je krijgt de indruk dat er diverse schrijvers bezig zijn aan dit verhaal. Rowling is geen auteur, maar een schrijfbedrijf naar mijn bescheiden mening.
Al bij al, leuke literatuur.
Vakantietip: neem het mee naar Sandringham House, niet ver van King’s Lynn in Norfolk. Zwerf dan even weg naar de kust via Hunstanton en Cromer.
Middeleeuwse medemensen, Jonas Roelens & Nathan Van Kley, Ertsberg, 2023****
Alles begon in de antieke tijd, daartussen kwam een midden, waarna renaissance en wetenschap het licht zagen. Dat vergeten midden is dan een periode van meer dan duizend jaar. We kennen ze als de middeleeuwen. De associaties komen snel. Donkere tijden gezien het gebrek aan ‘verlichting’, een soort van zwart gat waarin pest en pesterijen, een standenmaatschappij zonder weerga en de ‘gewone’ man of vrouw werd uitgesloten.
Mooi aan dit boek is dat ze voorbij deze premisses gaan, dankzij bijdragen van een nieuwe generatie mediëvisten die de link met nu graag en mooi leggen. Wat je dacht over de middeleeuwen, wordt thema na thema uitgespit. Waren de middeleeuwen ‘vies’? Ongelijk? Religieus fanatiek? Telkens door andere auteurs, bevoegd op dat specifieke terrein, worden mooie voorbeelden gegeven die op z’n minst doen nuanceren. Dat alleen al bewijst de veelzijdigheid én van de middeleeuwen én van het boek zelf en de herkenning ook van vroeger tot nu: is er zoveel veranderd??
Alles spitst zich toe op de Lage Landen. Onze streken. De documentatie is enorm, de feitelijke verhalen soms wat van iets te veel. Leuk is dan weer de afwisseling van invalshoeken en de afwisseling in stijl te danken aan de bijdrage van een resem historici.
Een mooie blikopener naar het verleden. Verrassend kortbij in ruimte, wat verderaf in tijd.
In de diepzee is geen licht maar wel rijkdom, Pieter Van Dooren, Sterck & De Vreese, 2023****
Zeker mooi geschreven en ook ruim bemeten qua diepgang. Een boeiend en vermakelijk en verwonderlijk boek over hoe de mens de diepzee ontdekt en de meest vreemde natuurfenomenen en levende wezens ziet. Hoe diepzee een eigen imperium bezit en tevens ook de menselijke toekomst kan helpen als we tenminste die zee niet om zeep helpen.
Van Dooren schrijft niet betweterig maar zet eerder een speurneus op. Hoe leren mensen iets over de zee? Hoe diep kan je duiken? Een mens is geen vis en kan niet ademhalen op het diepe diep. Wat leeft daar? Wat zijn de verborgen schatten (en dan hebben we het niet over vergane piratenschippen of zo)? Ook de speciale flora en fauna diep onder komen ietwat aan bod al blijft het boek wat dat betreft eerder aan de oppervlakte. Biologen hebben hier weinig aan. De ontdekking van de mens over schatten ‘deep under’ is dan weer een mooi leesbaar verhaal. Vlot geschreven, vol feiten zowel historisch als wetenschappelijk en ook uitdagend voor jij en ik, planeetbewoners.
De rode stukken, Maggie Nelson, Atlas Contact, 2024****
Even was er twijfel of dit boek nu thuishoort bij fictie, non-fictie of fictie thriller. Uiteindelijk gaat het om een waargebeurd verhaal, dus non-fictie, waar de auteur als betrokkene en beschouwend verhaalt.
De start ligt bij de moord op haar tante. Tante Jane. Deze brute moord veroorzaakte een schokgolf in het gezin van Maggie. Als de recherche opeens de zaak terug opent, dankzij een match met DNA-onderzoek, wordt alles van toen een nieuwe wereld vol vraagtekens.
Maggie beschrijft het verleden van een verscheurd gezin, het heden van een rechtszaak waar ook DNA-onderzoek voor twijfels zorgt. Er lijken wel twee daders te zijn waaronder een jongetje die toen vier jaar was. Besmetting of kruising van DNA-stalen? Toeval?
Ze wonen het proces bij: Maggy, haar zus Emily en haar moeder. Vrij indringend en zeer cool beschreven. Dit is hoe mensen, familieleden, een proces meemaken waar ze van die moord en het waarom van de gruwelijke misdaad niets begrijpen. Hoe ze beelden zien en steeds meer beseffen dat het leven chaos is. Absurdistan en dan toch overleven in het heden.
Nelson schrijft mooi over rouw, over wat het vreemde, moorddadige bestaan met een familie doet. Dit is geen thriller. Jammer genoeg rauwe waarheid.
De fatale toewijding van verdachte X, Keigo Higashimo, De Geus, 2012*****
Absoluut geen whodunit, gezien de eerste bladzijden. Eerder een howtodo-it gezien de intrige die bladzijde na bladzijde volgt en duidelijker wordt.
De plot is super eenvoudig. Een vrouw wordt belaagd door haar ex. Haar dochter en zij slaan in een vlaag van woede en afschuw de man neer en hij wordt naderhand gewurgd met een snoer. Dan komt de buurman op de proppen. Hij helpt ze. Ishigamo is leraar wiskunde en hoogbegaafd. Heeft een oogje op de vrouw die haar man wurgde. Hij zet een systeem in elkaar.
De recherche tast in het duister. Tot een studiegenoot van Ishigamo betrokken wordt. Ze spelen een spel van tactisch aftasten. Zeer vriendelijk, zeer geleidelijk. Op z’n Oosters. Maar absoluut mooi neergezet en tot op het einde verrassend.
Toevallig op de kop getikt, dit boek. Maar een aanrader voor wie meer houdt van sluipwegen dan van bloed en tranen. De intrige steekt prachtig in elkaar.
Reykjavik, Ragnar Jonasson en Katrin Jakobsdottir, A.W.Bruna Uitgevers A’dam, 2024****
Blijkbaar houden belangrijke politici van thrillers. Zo lazen we al eentje van Hillary Clinton en nu eentje van de huidige premier van IJsland: Jakobsdottir.
IJsland heeft natuurlijk het karakter mee voor rare plots. De zeldzaamheid van mensen, de overvloed aan afgelegen en exotische bestemmingen die of warm of koud blazen, de fantasie van wie in een bepaalde ruimte niet zoveel mensen ziet.
Zo ontstaan thrillers. Niet echt geweldig qua bloedvergieten of zo. Want dat is weg gezien de verdwijning en de moord al dertig jaar geleden gebeurde. Alles wordt opgerakeld net op het moment wanneer Gorbatsjov en Reagan daar hun historische ontmoeting hebben. Van ’56 tot ’86; het lijkt wel eeuwen geleden.
Maar de plot zit goed, de omgeving uiteraard goed in beeld gezet, de mix tussen traditie en moderne tijd wordt niet begraven. Zelfs een kerkhof blijkt essentieel.
De cover spreekt over een literaire thriller. Daar ben ik het niet mee eens. Dit is een goede detective met realistische, nostalgische inslag. Heerlijke lectuur op een winterdag of op een zomerdag ergens niet ver weg van een slapende vulkaan in IJsland. Zonder capsones gewoon goed.
Stil Leven, Val Mc Dermid, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 2023*****
Op de cover wordt ze ‘Queen of Crime’ genoemd. Lichtjes overdreven maar niet helemaal naast de waarheid. Mc Dermid kan als geen ander spinnen en uitspinnen en blijven boeien. Waar je bij mindere auteurs eventjes een dip krijgt, blijft ze mooi een spanningsboog opbouwen met veel mensenkennis en ook behoorlijk wat inzicht in het politionele gebeuren. Niets buiten de waarheid. Nooit buitengewoon, niets eigenaardigs, gewoonweg aardig vreemd en crimineel. Dat is een verdienste.
‘Still Life’ is de oorspronkelijke titel en misschien toch wel een sleutel die de vertaling ‘Stil leven’ enigszins mist. Hoofdfiguur is terug Karen Pirie die dankzij haar netwerken weer een en ander kan samenleggen. Ook dat is Mc Dermid: de kennis van wat tentakels in het criminele onderzoek en recherche kunnen waarmaken, buiten het officiële om. Neem daarbij nog een apart landschap, mensen die niet thuishoren in een literair boek maar eerder ploeteren, vol angst en beven bij valstrikken… Je weekend kan niet meer stuk. I like Mc Dermid!
Anna O., Matthew Blake, Harper Collins, 2024*****
Dit is het debuut van Blake. Waaw! Zelden las ik een thriller van meer dan vierhonderd bladzijden zo snel uit. Als ervaren lezer herken je plots en denk je snel te weten waar het om gaat, wie de dader is en wat al of niet wordt gevat door politie of recherche.
Dit boek is van een andere orde. Ook vreemd qua entry. Een verdachte ligt al jaren in slaap. Geen coma want de hersenactiviteit is normaal. Anna wordt verzorgd en in quarantaine gehouden wegens verdacht van moord op twee van haar beste vrienden. Onverklaarbaar. Gaat het om ‘schijn’ of een berustingssyndroom’?
De sociale media geven hun mening en zijn voor of tegen de ‘Schone slaapster’. Dr. Prince wordt gevraagd zijn kennis in te zetten om Anna uit haar slaap te halen. Want pas dan kan ze terechtstaan. Met heel veel info over slaapwandelen, moorden plegen onder een minder waakzaam bewustzijnsniveau, de invloed van drugs of trauma’s… blijf je als lezer bezig met een ja of een nee.
Net als je ja denkt, is er een nee. Dan terug zeker een nee. Op het eind, met de laatste afsluit, denk je bij jezelf: had ik dit niet gezien? Was ik weg in een droom van een boek?
Dit is het beste van wat ik sinds jaren las wat betreft psychologische thrillers.
Erfgrond, Maria Turtschaninoff, Atlas Contact, 2023*****
Een omstandig verhaal in tijd op een vrij beperkt gebied. Een mooie definitie van ‘erfgrond’ overigens. Alles speelt zich in het noordoosten van Zweden, in wat cultureel hoort bij Lapland. Een gebied waar klimaat en elanden het ritme bepalen. Maar door de strategische ligging ook eeuwenlang een oorlogsgebied waren en op vandaag nog zijn. Op een pachtboerderij bouwt de afgezwaaide soldaat Matts een leven op. Moeizaam wroetend in het veen.
Het boek is onderverdeeld in grote hoofdstukken per eeuw. Daaronder krijg je dan een onderverdeling met types van mensen, afstammelingen, kennissen, aangetrouwden, onwettige erfgenamen… die Nevabasca bewonen. Dat is de naam voor de pachtgrond van Matts.
Het boek is uiteraard fictief maar, volgens mijn bescheiden kennis, historisch vrij correct. Je krijgt een beeld van het meest verlatene gebied dat hoort bij Europa. Vreemd, eigenzinnig en toch humaan. Herkenbaar. Wat daar gebeurde is niet anders dan wat nu aan de hand is. Trouw, ontrouw, verraad, klein heldendom, doorzetting, opgave…
Af en toe is het moeilijk om door de tijdssprongen de band te zien met de vorige eeuw. Wie was nu weer wiens zoon of dochter? Of was het dat kind van de meid dat toch met de grond ging lopen? Het boek vraagt aandacht van de lezer en verdient ook die concentratie.
Dit gaat over de grond van het bestaan.
Water, John Boyne, Meulenhoff, 2023**
Boyne is een van mijn lievelingsauteurs. Dit boek was zijn minste. Te goedkoop, te doorzichtig, te veel drijvend op de golven van de tijd. Een moeder en een dochter kampen met echtgenoot en vader. Hij werd beschuldigd van seksueel misbruik van acht meisjes. Ook zijn dochter ontsnapte niet aan dit lot.
Hij zit een gevangenisstraf uit en de moeder trekt naar een Iers eiland waar niemand haar kent en neemt terug haar meisjesnaam aan. Met haar dochter is het moeilijk contact houden. Mooi is wel dat Boyne beschrijft hoe een eiland, zelfs afgelegen, niet het nieuws of de vragen kan tegenhouden. Alle feiten dringen overal binnen. Nergens ben je anoniem. Dat is misschien de beste trouvaille van dit boek.
Maar het happy end was voor mij te happy en dus vrij onwaarschijnlijk als je als moeder en dochter met dergelijke misdaad wordt geconfronteerd.
Nee, niet de beste van Boyne. Altijd de moeite van het verkennen waard maar absoluut niet zo goed als ‘Toen de wereld brak’ of ‘De jongen in pyjama’.
Grappig is wel dat je Boyne er in de boekhandel zo uithaalt: alle covers lijken op elkaar, grijswit met een blauwe figuur. Goed bedacht.
De weidse wildernis, Lauren Groff, De Bezige Bij, 2023***
Matrix, Lauren Groff, De Bezige Bij, 2021****
Twee boeken die zeer goede kritieken kregen internationaal. Groff is een jonge Amerikaanse schrijfster die na haar debuut ‘Florida’ aan het romanwerk begon. Deze twee boeken zijn daarvan het resultaat.
Ongelooflijk dat een Amerikaanse auteur dit schrijft. Dat was het eerste dat bij mij opkwam. Zo Europees in denkwijze. Dat staat enorm ver van zowel de Joe als de Donald. Absoluut een verademing om op een historische, ecologische inslag romans te schrijven die binnen de States een enthousiast publiek bereiken.
‘Matrix’ ligt voor mij hoger qua waardering dan ‘De weidse wildernis’. Beide zijn intrigerend, goed leesbaar en staan vol landschappelijke en biologische weetjes.
‘De weidse wildernis’ vertelt het verhaal van een Indiase die vlucht uit een reservaat waar ze ‘gevangen’ zit. Ze vlucht naar de vrijheid en het woud in. Een omgeving die ze eerst als vriend waardeert maar beetje bij beetje haar isoleert en als mens niet laat overleven. Dat gaat, letterlijk en figuurlijk, stap voor stap. Mooi omschreven maar soms langdradig. Te moralistisch ook wanneer het personage haar godsbeeld laat kelderen voor een animalistisch bestaan.
‘Matrix’ vond ik superplezant. Niet te geloven dat een Amerikaanse schrijft over Eleonara Van Aquitanië, abdijen zoals Fontevraud, het Engeland van die tijd met Richard Leeuwenhart op kop. Volgens de cover geïnspireerd op Marie de France. Dat klopt voor een gedeelte. Maar eerlijk gezegd zie ik er ook Hildegard Von Bingen verschijnen en dat maakt het vermakelijk.
Je leest dit boek als een superspannend verhaal over een vrouwenabdij die zich steeds meer als een fort opstelt en waar lesbische contacten gedoogd worden. Marie gaat op een bepaald moment zelf de eucharistie voorgaan en sacramenten toedienen. Zij is strijder, een soort Amazone (Wonder Woman?) en nog altijd bezeten van haar koningin Eleonora.
Je gelooft van dit boek wat je er wil van geloven. Maar het is bijwijlen spannend, bijwijlen hilarisch en toch ook vrij correct historisch gezet. Geschiedenis met een vrouwelijk romantisch kantje. Wie is hier de klos?
Mauk, Jan Vantoortelboom, Atlas Contact, 2023****
Eigenlijk een oerverhaal. Zoiets wat fantasten denken als ze over de kleine dorpen in de Westhoek spreken. Iets van een andere tijd in deze tijd. Bruut en zacht geschreven. Het isolement van een thuis dat erger is dan een woest reservaat. Het idee van cowboys zoals wij als kinderen in de jaren ’60 de verhalen van Karl May lazen. Winnetou en Old Shatterhand. Daaraan deed dit boek me denken. De denkbeeldige broer, de sterke Henri. Het alter ego dat ontstaat wegens eenzaamheid. Je praat tegen jezelf en net een beetje anders. Dat doe je buiten, misschien zelfs op het toilet. Je ontmoet Henri. Henri kan alles wat jij niet kan of durft. Je hebt Henri nodig om je door het leven te slaan. Henri bestaat niet. Henri is wat jij niet bent op de ogenblikken dat je Henri wil zijn.
Dit is misschien een van de meest eigene en eigenaardige boeken die ik las. Zo herkenbaar omdat ik evengoed ergens daar niet ver vanaf geboren ben en dat soort communicatie me eigen is. De droom van het Wilde Westen in de Westhoek.
Dit is een bruut boek. Over dromen en grenzen en het verborgen geweld van een vader die geen fout van zijn zoon verdraagt.
Een boek dat om herlezen vraagt. Behoorlijk gelaagd. Misschien iets te geweldig in taal. ‘Trop’ is soms een teveel. Maar zeker een aanrader voor (on)gevoelige lezers.
Nirwana, Tommy Wieringa, De Bezige Bij, 2023***
Voor mij een afknapper. Zeker in de beginfase waar Wieringa zichzelf als personage tentoonstelt. Zo Hollands moet het voor mij niet zijn. Egotripperij tot in het absurde. Even dacht ik het boek aan de kant te leggen. Zo zelfingenomen kwam de tekst over.
Na een beetje doorzettingsvermogen kwam het goede verhaal op dreef en kon ik de persoon Wieringa vergeten. Hij schrijft dus wel erg goed. Daarover bestaat geen twijfel. Maar er is een verlies aan twee sterren door een soort van narcisme die op de duur als opgeklopte room leest van en over maison Wieringa. Enfin. De plot zit goed als je eenmaal 60 bladzijden gelezen hebt.
Daarmee ben ik tegendraads na alle loftuitingen voor TW en zijn Nirwana.
In deze blog vind je naar mijn mening boeken die veel meer waard zijn qua inhoud en stijl.
Machiavelli’s lef, levensfilosofie voor de vrije mens, Tinneke Beeckman, Boom, 2020****
Met enige aarzeling begonnen aan dit boek met in de titel een man die een slecht imago met zich meedraagt. Van Machiavelli onthoud je een direct streven naar macht en zoiets als ‘het doel heiligt de middelen’. Niet direct my piece of cake. Toch bleef de vraag hangen waarom een jonge filosofe een dergelijk figuur als startpunt neemt en zijn denken beschouwt als een ‘levensfilosofie voor de vrije mens’. Wat kan Beeckman waarmaken over deze Florentijn die leefde tijdens de Renaissance?
Veel, zo blijkt. Duidelijk en analytisch gestructureerd, leesbaar geschreven neemt Beeckman ons mee in zijn denkwereld. Zijn strategie en visie op politiek en staatsbestel zijn verbazingwekkend modern te noemen, zeker in deze tijden van polarisatie. Was de kunst in de Renaissance het startpunt om het perspectivisme door te voeren in beeld, dan was Machiavelli degene die pleitte om de ‘kunst’ van het wisselstandpunt te leren. Elite moet niet denken vanuit de hoogte, maar vanuit een volks standpunt. Omgekeerd moeten mensen van het volk leren hoe ze, mits controle op de elite, waarborgen krijgen voor welvaart en veiligheid. Het lijkt wel utopisch denken. Overigens pleit deze denker ook voor een vorm van beslissingssnelheid. Laat problemen niet aanmodderen met het idee dat deze zichzelf oplossen. Nee, pak ze kordaat aan. Niet treuzelen en misschien tegen de haren instrijken. Want als een ‘kanker’ te groot worden, zijn de gevolgen niet te overzien. Boeiend vond ik het nadenken over zaken als ‘Privileges zijn slecht. Slachtofferschap is goed.’ Iets wat hij compleet verwierp. Hét sofisme van alle identiteitspolitiek die door Machiavelli en ook door de auteur wordt verworpen.
Een boek geschreven vóór de Nederlandse verkiezingen van november 2023. Actueler dan ooit. Zeker en vast de moeite voor wie politiek geboeid blijft in ons land anno 2024.
Monarchie, Kemal Rijken, Ambo/Anthos, 2023***
Deze Nederlandse journalist heeft zich uitvoerig gedocumenteerd over een aantal dynastieën, koningshuizen binnen Europa. Dat levert een schat van informatie op. Een boek van 470 bladzijden, bronvermelding en dankwoord niet inbegrepen. Ook een paar leuke foto’s. Het boek bezit een omslag en de binnenzijde daarvan levert je direct een overzicht van de diverse koningshuizen en hun ‘verbanden’. Een en ander is met elkaar verweven en de omslag alleen al verdient een ster.
De koningshuizen die aan bod komen zijn: Nederland, Luxemburg, Italië, Montenegro, België, Verenigd Koninkrijk, Zweden, Denemarken, Griekenland, Noorwegen, Spanje, Roemenië, Bulgarije, Monaco, Liechtenstein.
Grosso modo beschrijft Rijken een tijdsinterval van maximaal 150 jaar. Anderhalve eeuw waar veel op de helling kwam te staan voor monarchieën. Een aparte invalshoek ook om veel van de Europese geschiedenis te begrijpen.
Het werk staat bol van de feiten die worden gestaafd. Geschreven dus door een journalist. Dat is goed maar niet altijd het recept om lekker door te lezen.
Misschien is dat ook de bedoeling niet. Je hoeft dit boek niet door te lezen. Als je in een van die landen eventjes vertoeft, op reis of zakelijk, dan kan die achtergrond je toch wel helpen om een en ander te begrijpen.
Zelf sloeg ik Griekenland, Montenegro en Bulgarije over. Omdat ik niets van die geschiedenis ken. De rest las ik met aandacht en dat vlotte mooi door. Dit is een naslagwerk. Geen roman.
Waarom niemand kwantum begrijpt en iedereen er toch iets over moet weten, Frank Verstraete/Céline Broeckaert, Lannoo, 2023****
Theoretische fysica probeert via wiskundige modellen de interactie in onze kosmos te begrijpen. Soms loopt wiskunde voor, soms zijn experimenten strijdig en blijven ze de bestaande modellen ondergraven. Tussen experiment en theorie ontstaat begrip van wat zich aan krachten, deeltjes, energie… afspeelt en ons bestaan ook mee heeft veroorzaakt.
Verstraete start met dit boek met het moeilijkste. Kwantum. Wat is in godsnaam een kwantum en waarom is dat zo belangrijk? Deze tak van de fysica is vrij recent. Eigenlijk nauwelijks meer dan een eeuw oud. Toch heeft het kwantum-inzicht onze wereld danig veranderd en zal dat in de nabije toekomst zeker nog veel meer doen.
Alles begint met ondeelbaarheid. Vandaar het kwantum. In het normale zintuiglijk perspectief denken we dat energie gewoon een continuüm is, dat tijd niets met ruimte te maken heeft, dat watergolven een ding zijn maar licht gewoon straling is. De appel valt namelijk van een boom op de grond en stijgt niet naar de lucht. Zo simpel zijn de eerste wetten van Newton.
Maar dan komt er licht in de zaak. Is licht nu een golf of een deeltje (foton?). En waarom zoeken deeltjes een samenhang? En waarom is alle licht bepaald door een frequentie?
Niet alles is deelbaar. Alles bestaat uit kwanta. Energie bijvoorbeeld is niet deelbaar. Dan begint pas het grote avontuur. Want onzekerheid mag vrij filosofisch klinken, het is een wet. Je kan niet van elk deeltje tegelijk weten waar het is en de ‘snelheid’ of het momentum die het heeft op datzelfde moment. Meet je het ene, ben je het andere kwijt. Je stoort een wereld door te meten. Je wordt dan deel van die wereld.
Nee, geen science fiction. Pure science! Voeg daar nog wat elementen als symmetrie, antideeltjes en verder nog de kwantumcomputertechnologie.
Vermakelijk is hoe Verstraete leuk schrijft en ook veel vrouwelijke fysici aan het woord laat, af en toe vergezeld van wat roddels. Een poëtisch vers geeft dan weer anders weer wat die werkelijkheid is.
Een zeer verhelderend boek maar vooral toch gericht naar mensen die iets weten over fysica op een meer dan middelbaar niveau. Niet zo gemakkelijk, wel enorm boeiend en plezierig. Daarom vier en geef vijf sterren.
Bomen en bossen, Ton Lemaire, Ambo Anthos, 2023****
Een filosofisch ‘groen’-icoon is deze noorderbuur. Al jaren schrijft hij over natuur op een cultuurfilosofische manier. Met veel eruditie, mildheid en toegankelijkheid. Misschien is dit mijn laatste boek, schrijft hij in het voorwoord. Het is even schrikken als je merkt dat hij een 80-er is. Dit boek is een ode aan het belang van bomen en bossen. Bomen die landmarks zijn, bomen die zoveel jaren ouder worden dan een mens maar snel gekapt worden. Bossen die een klimaat onder controle houden en onder het bladerdak enorm veel leven bevatten. Het boek biedt een mooie verkenning van bomen in zowel literatuur, kunst, religies, culturen (wereldwijd) en geeft mooie feitjes mee over het leven en belang van bomen en bossen. Hoe vooral de landbouw en de groeiende populatie van mensen de boomgrens terugdrong. Waar Lemaire wel niet van houdt, is om bomen te veel te vermenselijken zoals Peter Wohlleben deed in zijn boek (al vond ik dat eigenlijk wel enorm mooi, hoe bomen ‘weet’ hebben van elkaar en ondergronds verbonden blijven). Dus toch een kritische noot van Lemaire. Dat scherpt de lezer en van dat soort opmerkingen mochten er meer zijn. Want de rest is vrij beschrijvend, erudiet dat wel, maar niet zo diepgravend als de wortels van sommige bomen…
Een gemakkelijk boek eigenlijk, voorzien van een aantal illustraties in kleur.
Operatie Kerk, Walter Van Steenbrugge, Pelckmans, 2023****
Volgens de ondertekening van het voorwoord is dit boek afgewerkt in augustus van ’23. Net voor de reeks ‘Godvergeten’ op VRT te zien was. Alvast een goede timing. In het boek beschrijft meester Van Steenbrugge twee zaken die de Rooms-Katholieke Kerk in Vlaanderen op haar grondvesten deed daveren. Enerzijds het schrijnende verhaal van seksueel misbruik in de Kerk, anderzijds het euthanasieproces (2020). De twee zaken zijn elk goed voor de helft van de tekst.
De advocaat beschrijft beide verhalen vanuit zijn advocatenbureau. Beklijvend wat de slachtoffers betreft in de ene zaak van seksueel misbruik in de Kerk en evengoed navrant en pijnlijk wat de beklaagden betreft in het euthanasieproces. In beide gevallen ook een kluwen van intriges vanuit Kerk en staat waarbij de grote middelen, een rechtsstaat als de onze onwaardig, niet geschuwd werden. De tentakels van die macht reikten tot het Vaticaan.
Het boek is geschreven door iemand die juridische taal hanteert en toch het menselijk aspect in dat alles niet schuwt, zowel binnen het advocatenbureau als in contact met slachtoffers of beklaagden. Het leesritme wisselt daarom van vlot naar concentratie. Wat wordt beweerd, wordt ook gedocumenteerd. Het boek leest als een aanklacht tegen verborgen macht en machtsmisbruik maar is evengoed een leidraad om de achtergrond van een aantal feiten, vaak vrij breed uitgesmeerd in de media, te begrijpen en verbanden te ontdekken. Denk aan de verdwenen dossiers van Operatie Kelk, de betwiste soevereiniteit van Vaticaanstad als deze wordt aangeklaagd in het kader van seksueel misbruik, de plotse twist van de zaak Tine Nys naar het assisenhof, de aanklacht tegen Van Steenbrugge zelf door het Vaticaan.
Dit boek mag wat mij betreft verplichte lectuur worden in de lessen actualiteit en dat in elk schoolnet.
Slapeloos, Jon Fosse, Wereldbibliotheek.2010****
Een schitterend wit, Jon Fosse, Uitgeverij Oevers NL, 2023****
De Nobelprijswinnaar literatuur 2023 maakt zich op een aparte manier taal eigen. Hij neemt je mee in een gegeven zonder plot bijna, let op de kleine details die je zo herkent uit het eigen leven maar plaatst figuren in een context die bevreemdend of vervreemdend werken. In die zin is Fosse een controversieel schrijver met een apart timbre. Als lezer word je op het verkeerde been gezet. De taal is eenvoudig en herhalend, een beetje aritmisch en je krijgt het gevoel stil te staan. Opeens doemt een andere dimensie op en vraag je je af of je niet een paar bladzijden gemist hebt tijdens het lezen. Niets van. Al is de trage, repetitieve stijl een uitdaging voor de leesconcentratie. De twee boeken die ik van Fosse las, tellen net geen tachtig bladzijden. Andere auteurs met eenzelfde volume ga je verslinden op zo’n anderhalf uur (zonder storing). Anders dus bij Fosse. Hij verplicht je traag te lezen. Anders ontgaat je de essentie.
‘Slapeloos’ is het verhaal van een koppel die een woning zoekt. Het is koud en herfst. De winter komt nog. Op een of andere manier lijkt het wel een Scandinavisch kerstverhaal. De gelijkenis is enorm maar is evengoed actueel als je kijkt naar het migratiethema dat wereldwijd de kaarten herverdeelt en politieke fracties verdeelt. Nooit heeft hij het over politiek. Het is altijd een blik van hoogstens één of twee mensen binnenwaarts en buitenwaarts naar de ontmoeting met één ander. Als er al sprake is van een ontmoeting. Je stapt niet uit die winter van eenzaamheid.
‘Een schitterend wit’ is dan weer compleet anders maar bezit alle kenmerken van dezelfde schrijvershand. Het begint met de verwardheid die ons allemaal overkomt wanneer je een afslag mist. Je rijdt wat links en wat rechts en je rijdt je vast. Bij Fosse is dat dan midden een bos (ondenkbeeldig in Vlaanderen). De wagen kan geen kant meer op en dus zoekt de chauffeur zich te voet een weg naar de ‘bewoonde’ wereld. Op zoek naar een lichtje dat brandt, op zoek naar menselijk contact. Hij blijft gaan, krijgt het superkoud, wil gaan liggen maar weet dat dit het einde kan betekenen. Opeens komt dan het schitterend wit. Iets wat lonkt en belooft. Het mooiste is dat de combinatie van alles absurd is, maar het hoofdpersonage eigenlijk ‘gewoon’ rationeel blijft denken en herkenbaar blijft.
Kassa 19, Claire-Louise Bennet, Koppernik, 2022****
In de vorige blog (oktober 2023) werd van deze Ierse auteur al ‘Poel’ beschreven. Een hilarisch, boeiend en raar hoogstandje van schrijverschap. Daarom nam ik met interesse kennis van dit tweede boek van Bennet. Iets lijviger dan het vorige maar zeker zo goed. Bij Bennet gaat het zelden om een verhaal. Het gaat om belevenissen en weven rond die belevenissen zonder dat die later nog een betekenis krijgen. Vrij en associatief dus. Vrij associatief.
De titel is dan weer verhelderend logisch. Een jonge vrouw uit een arbeidersgezin staat aan de kassa in een grootwarenhuis. Kassa nr. 19. Wie nu verwacht dat dit boek een soort van biografie is van de arbeidersdochter die zich via een flexi-job opwerkte naar auteurschap is eraan voor de moeite. Hier is geen lijn te bespeuren behalve ideeën die opkomen, met boeken die interessant zijn om te lezen en een paar gasten aan de kassa die haar soms een boek toestoppen. Uiteraard krijgt ze relaties en altijd bekijkt ze die als een kraai op haar nest. Nooit van dichtbij. Altijd van dat vreemde.
Net zoals bij Fosse merk je hier dat repetitieve en lees je soms korte zinsneden alsof de auteur lijdt aan kortademigheid. Maar net zoals bij ‘Poel’: je leest en je lacht. Op zich weeral goed voor de ademhaling.
Tosca, Maud Vanhauwaert, Dasmag, 2023***
Een witte cover waarop een drietal halve cirkels te ontwarren zijn. In reliëfdruk lees je dan Tosca. De eerste roman van dichteres Vanhauwaert. Overigens, zo zegt ze zelf in het boek, paste ze de naam aan. Niet Toska maar Tosca. Omwille van het grafische.
Eigenlijk is dat een perfecte, misschien ongewilde, entry voor deze roman. De pasvorm. Je wordt als lezer gedwongen in een ritme. De dichter is altijd dicht. De roman is vloeibaar en vreemd. De auteur kan schrijven; daarover bestaat geen twijfel. De plot grijpt naar de keel (of de buik?) en laat je op het eind verweesd achter. Wat was fictie, poëzie, verdichtsel, verzinsel of realiteit.
Tot hier kan ik vijf sterren geven. Maar ik mankeer en mis iets. Ongekunsteldheid. Als iets een teveel heeft aan zoeken en gezocht worden en zich wil laten vinden, dan krijg je een ongemakkelijk gevoel. Alles is ‘gemaakt’ en mist ondanks de vele woorden, warmte en inleving. Niets komt binnen.
Nee, ik hou van Maud Vanhauwaert als dichter. Haar eerste roman is voor mij gewoon te veraf en te ‘goed’ gemaakt. Waardoor het misschien net z’n doel mist.
Dit zou in de tegenwoordige tijd geschreven moeten worden, Helle Helle, Uitgeverij Contact, 2012***
Iets voor jou, zei de boekhandelaar van De Zondvloed. Helle Helle. Een naam als een klok (maar dan niet vanuit Rome). Gelezen en weeral met plezier ‘verorberd’. Al vond ik haar nieuwere romans een stukje beter. (‘Zij’ en ‘Bob’). Wat betekent dat naar mijn bescheiden mening deze auteur is gegroeid en haar stijl verder heeft verfijnd. Want ‘puur’ is een woord dat hier van toepassing is. Een vorm van helderheid in eenvoud. Een voorbeeld: ‘een potlood als een half opgerookte sigaret’. Zelf zou ik daar nooit aan denken maar het is precies wat ik voor me zie liggen.
Al laat de titel van dit boek iets anders vermoeden. Zo lang en waarover gaat dat dan? Ze beschrijft hoe ze aarzelend schrijft en naderhand haar werk herleest. Dit zou in de tegenwoordige tijd moeten geschreven worden. Dat typeert Helle Helle. De aandacht voor het grammaticale dat indien goed gebruikt nauwelijks opvalt. Omdat het zo juist is.
Ze mixt generaties en de naamgeving tussen tante en de auteur zijn wat verwarrend in het begin. Eigenlijk gaat dit boek over loslaten, opgroeien en terugkeren. Over alles en niets dus. Nee, absoluut geen ‘livre noir’ of literaire thriller.
Helle Helle is volgens mij verwant met Jon Fosse en Claire-Louise Bennet. Een indringende, ludieke, heldere, bevreemdende en vervreemde manier van taal hanteren. Niets is moeilijk maar toch redelijk complex. Maar zo herkenbaar menselijk.
Momenten voor de eeuwigheid, Kjersti Anfinnsen, Ambo/Anthos, 2023****
Een 90-jarige vrouwelijke hartchirurg mijmert over het voorbije leven en de huidige momenten. Het lijkt een afgrijselijke voorafspiegeling te worden van het ouder worden. Niets is minder waar. Het is een bijwijlen humoristisch boek, enig cynisme is nooit uitgesloten, vol van het leven van nu en wat verleden tijd is. Korte of iets lange mijmeringen – momentopnames dus – in het leven van Birgitte. Ze is van Noorse afkomst, werkte lang als enige en eerste vrouwelijke hartchirurg in New York en slijt haar laatste jaren in Parijs. Met Javier, een beroemde en circa even oude architect, beleeft ze op oude leeftijd een korte maar mooie liefde. Aangrijpend, plezant en zeer lucide van taal. Het boek lees je in een tweetal uur uit maar blijft nazinderen. Wat voor leef-tijd wordt het bij verouderen boven de 80? Hoe kijken jonge mensen naar je? Wat zegt de actuele wereld je? Wat sluit je af? Wat open je (opnieuw)?
Een boek om te koesteren. Maar misschien meer voor 60-ers. Jonge mensen zullen dit nogal ver van hun leefwereld ervaren, vermoed ik. Al is de auteur ook een 50-er. Misschien onderschat ik nu het inlevingsvermogen van jongere mensen.
Tom Lake, Ann Patchett, De Bezige Bij, 2023**
Een roman die je best leest op vakantie, misschien best in een fruittelersgebied zonder stadskernen dichtbij. In de VS heb je vele van deze uitgestrekte gebieden en dat maakt het weer wat exotischer en is ook het landschap dat essentieel is in dit verhaal.
Dit is een roman, een familieroman, te lezen zonder problemen. De boerin had een verleden als actrice, had een korte romance met een ‘grote’ ster, huwde een boer en kreeg drie dochters. Allemaal close maar toch met een eigen karakter. De een zal boerin worden, de ander wil actrice worden en de derde dochter studeert veearts. Het heeft wel iets mee van ‘Onder moeders vleugels’ (Louisa M. Alcott). Patchett schrijft goed en eigenlijk te goed voor een dergelijke plot. Maar het is een boek voor moeders wiens dochters beslissen over hun eigen leven, hun gang gaan en toch wel benieuwd zijn naar dat verleden dat ze delen.
Voor mij te romantisch.
Dromen voor het leven, Arthur Japin, Uitgeverij Mozaïek, 2023*
Dromen zijn geen bedrog. Ze zijn zelfs broodnodig. Dat is zowat het uitgangspunt van dit kleine boekje, waar korte fragmenten geschreven door Japin en illustraties van Martijn van der Linden, een soort dromendagboekje vormen.
Want inderdaad, op het eind van de rit krijg je de kans je eigen dromen te noteren. Waar, wat en hoe? Dromen zijn een spel, zijn een krachtbron en geven weerstand tegen het leven. Mezelf hiervan overtuigen kon ik niet.
Maar het is een grappige en mooie uitgave. Dat is zeker werkelijk, in wakkere toestand, waar te nemen.
De avonturen van Amina al-Sirafi, Shannon Chakraborty, Boekerij, 2023****
Dit boek was een onverwachte aangename verrassing. Gekocht in regentijden omdat het er zo leuk uitzag want het was een limited edition al kostte die niet meer dan een ander werk van dit formaat. Mooi papier, wat leuke tekeningen en op de cover binnenin een mooi getekende kaart van de Indische Oceaan.
Niet verwonderlijk want het gaat om een avonturenroman die zich afspeelt tussen alle landen gelegen aan deze oceaan. Een beetje magisch, behoorlijk avontuurlijk en met heel veel weetjes van een cultuur waar we alles van denken te weten en toch niets snappen. Op de duur sla je toch een atlas open om te weten waar alles zich afspeelt.
Verrassend is dat de hoofdfiguur een vrouwelijke piraat is die van wanten weet. Ze is min of meer ‘op rust’ tot ze een opdracht krijgt die ze niet kan weigeren. Een opdracht met een dubbele boodschap en waardoor ook haar dochter in gevaar komt. Ze gaat op tocht en zoekt contact met gewezen vrienden en vijanden. Stuk voor stuk mannen en vrouwen die beschikken over een specifieke kwaliteit. Dan begint de zoektocht, een avontuur vol magie, rare zeewezens, vliegende wijzen en ongelooflijke reddingen. Dat laatste was er voor mij soms te veel aan, maar zo leuk omdat het eens niet een Vikingenverhaal of een saga betreft, bekeken door een Westerse bril.
Het leest heerlijk door. Een absolute aanrader waar je jezelf in verliest en de pezen van je armen arbeid verzetten wegens het gewicht. Op de duur lees je aan een tafel maar dat neemt de pret niet weg.
Ronnie de roerdomp, Arjan Dwarshuis, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 2023***
Suus gaat er graag op uit. Soms wat onbesuisd als het weer kwakkelt en het ijs niet in staat is om mensen te dragen. Zo begint het verhaal van Suus die haar eerste ontmoeting met de roerdomp nauwelijks overleeft.
De illustraties van Marieke Ten Berge zijn heerlijk en verademend. De tekst van het boek is eerder gericht op lezers vanaf 9 jaar. Voorlezen kan wel en een filmpje bekijken kan ook. Dat maakt het avontuur completer.
Uiteindelijk is dit boek iets voor de kleine vogelliefhebber. Ook de auteur is een fenomeen als we dit mogen geloven. Hij zag in 2016 niet minder dan 6852 vogelsoorten. Hoe hij dat voor elkaar kreeg, is mij een raadsel en zal zeker de nodige ‘uitstoot’ gegeven hebben.
Dit terzijde is het boek ook een beetje een eigenaardige vogelgids. Je kan aantekenen welke vogel je zag in de tuin, het park, op de vijver, in de weide, in het bos. Zo leer je kinderen kijken en de nieuwsgierigheid als vanzelf aanwakkeren. Maar de vogels en vogelsoorten primeren op het verhaal en dat is jammer. Veel vogels maar net te weinig vleugels om het verhaal ook te laten inspireren. Het verhaal is ondergeschikt aan de soorten en daarom is het avontuur ondergeschikt en zijn de belevenissen niet echt geloofwaardig.
Editie oktober 2023
Trots, de filosofie van een emotie, Martha Claeys, Boom, 2023****
Een prachtige invalshoek. Zo oud als de straat en nog altijd zeer actueel. Trots is net als alle emoties moeilijk in quanta uit te drukken en het al of niet hebben van een teveel of een tekort aan (terechte) trots is een van de vele stempels van onze persoonlijkheid.
De verdienste van deze jonge filosofe (°1994) is de spreiding die ze maakt tussen het individu, het sociale gebeuren en het leven in een sociale context wat ons direct naar een ethische reflectie brengt. Ze schuwt de grote items als racisme of een terreuraanslag à la Breivik niet om haar inzichten te toetsen.
Het boek is absoluut niet ‘Heideggeriaans’ geschreven. Een opluchting voor mensen die dieper willen graven maar het hermetisch taaltje dat sommige filosofen graag gebruiken niet of nauwelijks begrijpen. Net zoals deze lezer overigens.
Absoluut anders is ook hoe de auteur aan bronnenvermelding doet. Geen lijstje van titels en uitgevers, maar telkens een korte beschrijving van wat het vermelde werk in verband met dit boek betekent. Op die manier kun je voor jezelf aanstippen welke werken je zelf nog wil lezen. Je krijgt een bron en een summiere recensie. Dat is mooi.
De hoofdthese van het werk is dat trots wel één emotie is maar door drie houdingen kan worden opgewekt: zelfwaardering, zelfrespect en zelfliefde. Dat lijkt vlug gezegd maar het vraagt een boek (en misschien nog zo eentje?) om alles uit te klaren.
Zelfwaardering heeft een eerdere economische en competitieve component. Het gaat om de ‘waarde’ van wat je vertegenwoordigt in vergelijking met anderen. En die waarde ligt vaak in status, in de positie die je bekleedt en wordt dus meritocratisch, economisch vertaald.
Zelfrespect heeft eerder te maken met erkenning en voor jezelf erkennen van grondrechten. Ik mag er zijn zoals ik ben (geworden). Hier komen thema’s als racisme, feminisme en politieke vertaling meer aan bod. Het gaat om een basisattitude van rechtmatige erkenning, ook van de andere.
Zelfliefde is in dit kader wat een buitenbeentje, naar mijn mening. Claeys verwoordt het als een houding van aandacht en eerlijk naar jezelf kijken. Waar zelfrespect en zelfwaardering een duidelijker extrovert karakter hebben, zie je bij zelfliefde een reflectie naar het zelf. Op een bepaald noemt ze zelfliefde ook zelfverantwoordelijkheid of het toetsen van je zelf aan de wereld.
Kortom, lees het boek. Misschien een manier om trots te worden op jezelf?
Maria Theresia van Oostenrijk, Elisabeth Badinter, Noordboek, 2023****
Wat een verrassing om Badinter terug te lezen en dan nog met een boek over zo’n figuur. Badinter, is een feministisch auteur en deed o.a. stof opwaaien met ‘De mythe van de moederliefde’ (Rainbow Pocket, 1980 Flammarion, Parijs).
Keizerin Maria Theresia kennen we vaak van staatsieportretten ergens in een Weens paleis. Meestal sta je niet stil bij dat soort machtige figuren waarvan je óf denkt dat ze daar toevallig geboren zijn en het goed hadden óf machtswellustig hun ding deden en eigenlijk weinig voorstelden qua inhoud.
De verdienste van dit boek is dat je de tweezijdigheid van die vrouw leert kennen. De vrouw als blijvend verliefd op haar echtgenoot Frans I Stefan (Lotharingen), goed in bed maar een klungel in politiek opzicht. Ze baarde 16 kinderen (!) en vervulde intussen haar rol als machtige keizerin. Een work-life balance die alleen voor de rijksten mogelijk was (en misschien nog is). Hoe ze uiteindelijk als ‘keizerin’ werd gekroond en wat de intriges waren met de rest van het Heilig Roomse Rijk en Frankrijk is echt een boeiende brok geschiedenis. Maar mooi is hoe Badinter zowel de background van het politiek gekonkelfoezel als de strijd van die ene vrouw in een mannelijk dominante wereld een terechte plaats geeft. Dankzij goed gedocumenteerd leert de auteur je ook de kleine niche van vertrouwelingen rond de keizerin beter kennen. De onzichtbare influencers in een niet-digitaal tijdperk. De geschiedenis herhaalt zich als haar zoon Jozef II haar plaats wil innemen en andere opties ziet in het toenmalig internationaal landschap. Ze streed tot het einde om haar visie door te duwen.
Een tip: ga nooit naar Wenen zonder dit boek gelezen te hebben!
Raaf, cultuurgeschiedenis in vogelvlucht, Kristof Smeyers, Ertsberg, 2023**
Wolf, wildernisgeschiedenis, Kristof Smeyers, Ertsberg, 2023***
De auteur is historicus verbonden aan de UA en behaalde een doctoraat cultuurgeschiedenis met een proefschrift over het bovennatuurlijke in de moderne Britse eilanden.
Niet toevallig wellicht dat Smeyers zowel raaf en wolf koos als smal spectrum om wereldwijd cultuur te verkennen. Ik zie het al komen: vos wordt de volgende in de reeks.
Alle gekheid op een stokje. Hoe lezen deze boeken?
De auteur schrijft het vrij persoonlijk en je wordt dus meegenomen in zijn gedachtentrein. Dat maakt het vlot en leuk leesbaar. Heel veel mooie verhalen over zowel de wolf als de raaf in de oudheid, middeleeuwen en nu onze tijd, geven het boek een enorme rijkdom. Je reist de wereld rond op de poten van een wolf, op de vleugels van een raaf. Ongelooflijk hoe zoveel culturen en tijden een impregnatie hadden van dieren die hun leven of in gevaar brachten of doorkruisten zonder daarop gezag te kunnen uitoefenen.
Dit had wat mij betreft een vier- of vijfsterrenverhaal kunnen worden. Moeilijk had ik het met de structuur. Chronologie of een indeling naar thematiek ontbreekt. De hoofdstukken worden naar mijn mening nogal ingedeeld op basis van een quote maar dan gaat de auteur verder van hot naar her. Het is alsof de auteur vertelt. In een podcast zou dit schitterend zijn. In een boek zoek je meer de plaats en de reflectie en… opeens ben je op zoek naar de rode draad. Of is het een grapje van de auteur om de lezer te doen zwerven net als een wolf of raaf?
Mooi in ‘De Wolf’ vond ik het centraal idee van grenzeloosheid gekoppeld aan de menselijke neiging om wildernis te laten gedijen als het maar afgebakend is. Net wat wolven niets kan schelen en daarom ook zo intrigerend, fascinerend en bedreigend zijn.
Raaf geef ik een ster minder. Omdat ik nu net iets van vogels ken, zij het als amateur. Maar een raaf continu verwarren met kraaien is not done. Een voorbeeld? Hij beschrijft het mirakel met zwarte vogels van H. Godelieve van Gistel als een mirakel van raven. Als Gistelnaar en scenarioschrijver van een aantal films over deze heilige zijn daar vraagtekens bij te stellen. Waren er raven in de moerassen van Gistel toen, in de 11de eeuw? Alle doeken en documenten spreken over het kraaienmirakel. Overigens spreekt de auteur over ‘de bossen van Gistel’. Met alle respect, toen was Gistel door de Duinkerke II- transgressie niets meer dan een hoogte op een reeks rietvelden en moerassen. Het Houtland lag net iets verderop richting Zuid-West-Vlaanderen, vanaf Koekelare en dan verder naar Torhout, Houthulst. De namen spreken voor zich en die streek wordt lokaal nog altijd ‘Het Houtland’ genoemd. Geografisch ligt de splitsing om en rond Eernegem, aan de Moerdijk.
Af en toe zie ik de auteur in dit boek twijfelen over kraaien en raven. Het zijn familieleden, dat is juist. Maar een raaf is geen kraai en een kraai is geen kauw
Dat soort verwarring doet me twijfelen over de rest. Maar op zich heb ik me een aantal uur goed geamuseerd en hoe dan ook veel bijgeleerd over wolf en raaf.
Een pluim overigens voor de mooie uitgave. Handig om buiten in een park te lezen en de leuke illustraties doen je zoeken naar meer.
Fayne, Ann-Marie MacDonald, Nijgh & Van Ditmar, 2023*****
In de venen van Schotland, Engeland en Ierland werd turf gestoken tot laat in de 19de eeuw. Vergis je niet: Fayne is een turf van een boek van bijna 800 bladzijden kleine druk en… speelt zich af in een veengebied.
Tot daar de vergelijking met turf als vergeten brandstof.
Een pracht van een boek en absoluut aanrader voor de herfsttijd, lezend met een dikke trui en warme sloffen. Een andere optie is het boek mee te nemen indien je richting zuidelijk Schotland reisplannen hebt. Of eender waar eigenlijk in dat grote ‘Britannia’.
Een anglofiel boek. Alles wat je verwacht van Engelsen of Schotten, lees je in dit boek. Het decor is de Victoriaanse tijd waar weinig ruimte was voor ‘speelsheid’ en zeker geen seksuele speling werd aanvaard. We maken kennis met Charlotte die enorme interesse vertoont voor natuur en wetenschap. Ze wil dokter worden. Maar haar vader houdt dit tegen. Haar moeder is dood, zo zegt haar vader en haar overleden broertje, de kleine Charles, was daarvan de oorzaak. Oude meiden en rare knechten geven het decor nog meer charme en de tante van Charlotte kan zowat Queen Victoria herself zijn. Verder wil ik niets meer verklappen. Het boek bouwt zich goed op, misschien een dipje rond het midden maar dan gaat het terug in crescendo.
Een verhaal dat zich afspeelt anderhalve eeuw terug. Maar de thematiek over zelfrespect, recht, gender, transgender zijn enorm aanwezig en dus hyperactueel. Een mooie twist en MacDonald maakt het geheel leesbaar en spannend.
Voor mij ‘de’ roman-ontdekking van dit jaar. Ik sta niet alleen. Drie mensen lazen het in twee dagen tijd. Onthaasten? Lees dan Fayne. Je bent even weg van de wereld en tegelijkertijd van deze wereld.
Er schuilt een vreemde in ons, Sheila Armstrong, Uitgeverij Mozaïek, 2023****
Was ‘Fayne’ de roman-ontdekking van 2023 tot nu toe, dan was dit boek een literaire hoogvlieger al lag de plot op zeeniveau, ergens in een godvergeten gat aan de Ierse kust. Het begint met een dode man in zithouding die kijkt naar de Ierse Zee. Het parket doet vaststellingen.
Als lezer denk je dat hierop een whodunit of een literaire thriller volgt. Je bent eraan voor je moeite. Niemendal thriller. De auteur weeft rond de dode een kluwen van mensen in een soort dilatatie van tijd binnen een beperkte ruimte. Alles speelt zich af in een dood stadje aan zee. Ooit verging daar een schip.
Zee, een paar straatjes op het land, strand en dan mensen. Ieder een eigen verhaal en soms aangeland, aangestrand, bijna verdronken. Humaan leven op een beperkt geografisch gebied dat grenzeloos wordt door die aangelanden en wie daar per toeval zijn of haar stek vindt. Elk doet zijn verhaal. Soms hebben ze met elkaar te maken. Soms in de verte. Je leest door de ‘getuigenissen’ het leven van vroeger en nu. Daar aan de Ierse Zee.
Een ingenieus idee qua opbouw van een literair hoogstandje. Enorm beklijvend en soms ook heerlijk puzzelen voor de lezer om de eenheid achter een diversiteit van verhalen te zoeken. Hierachter zit een auteur met behoorlijk wat cluster-brains!
De Rachel Affaire, Caroline O’Donoghue, Ambo/Anthos, 2023****
Na de eerste tien bladzijden dacht ik te stoppen. Geen interesse in die hoofdfiguur Rachel. De zoveelste hype-roman van een jonge vrouw in moderne tijden.
Enfin, doorzetten loont soms. Dat om diverse redenen. Het is goed geschreven en met drive. De plot bouwt zich mooi op en kent geen dipjes. De schrijfster schetst een mooi beeld van Cork (Zuid-Ierland) en de haat-liefde relatie met het on-moederland Engeland.
Je ziet er jonge, begaafde mensen vechten voor kansen. Ze gaan uit, hokken samen en soms valt het goed uit en soms minder. Er zijn vriendschappen voor het leven en misbruiken of leugens die verwoestend zijn. Er is een ongewenste zwangerschap en dan een andere. Niets wordt uit de weg gegaan.
Na het lezen, was mijn mening compleet anders. Dit is geen pulp. Dit is een goed boek en goed gestructureerd. Altijd een stijgende climax-lijn. Los van de vele climaxen die een aantal duo’s in bed beleven...
Het is lang wachten op die bepaalde affaire. Daarom ook een zeer goede titel. Wat was nu die affaire van Rachel?
Vlot, modern, goed opgebouwd en toch niet simplistisch. Zet je als oudere generatie even boven die eerste tien bladzijden en hou vol. Inspanning loont.
Solenoïde, Mircea Cartarescu, De Bezige Bij, 2022****
Hier bereik je een andere dimensie. Dit is geen boek al is er een kaft en zijn er talloze bladzijden volgeschreven. Dit is echt geen boek.
Dit lees je niet als een boek. Het is zoals een eerste kennismaking met een land als India: you hate it or you love it.
Soms was ik het lezen na een tijd beu. Als ik opnieuw begon, bleef ik weer een behoorlijk paar uur bezig tot mijn eigen verbazing. Deze auteur doet iets met de lezer en hij bespeelt jouw verveling vanuit ‘getikte’ woorden. 876 bladzijden is niet niks. Vooral als elke zin werkelijk een gelaagde volzin is en uitspittend (en soms uitputtend) neergepoot wordt.
De schrijver leeft in Boekarest. Niet direct de meest mooie stad van ons continent en ook jarenlang onder een regime dat niet zo (h)eerlijk was. Het hoofdpersonage is leraar ietwat tegen zijn zin en soms met zijn zin. Hij droomde eigenlijk van een literaire carrière maar die aspiratie werd gefnuikt door vernietigende kritiek bij een eerste voorstelling. Dat blijft hem parten spelen.
Stukje bij beetje krijg je inzicht. Daartussen is veel doorzicht van details waar bijna geen levend wezen op let. Begrijp jij hoe eelt groeit als het gaat om dode huid? En waarom koopt hij een huis met een solenoïde in de kelder waar hij door een vinger op de knop zwevend zijn vriendin tot een climax brengt?
Is dit vreemd? Is dit gewoon gewoon? Is hij geschift? Of net niet? Zijn wij allemaal geschift en redeneert deze auteur gewoon en zijn we iets vergeten van het (ab)normale? Ben ik ergens blijven hangen in het normale verwachtingspatroon?
Zijn zinnen, in alle betekenissen van het woord, gaan diep en onverwacht raar. Altijd ook die neiging naar natuurkundige verklaringen.
Met dit boek ben ik niet klaar. Ik zie het als een levensopdracht. Op dit moment 70% gelezen.
Poel, Claire-Louise Bennet, Koppernik, 2023****
Van gek naar gekker. Was het vorige boek al vreemd, dan mag Bennet voor mijn part de titel van premier van het ‘Gekke Absurdistan’ krijgen. Zomaar. Niet zomaar. Nooit heb ik zoveel gelachen (zelfs luidop) met wat deze schrijfster beschrijft in een zeer directe stijl. Soms zo herkenbaar dat je achterover valt en soms zo vreemd dat je je als lezer op een andere planeet waant. Weg en weer en ver van alles en soms dichtbij. Maar de aandacht van de auteur over de details die je vergeet in onze haast is een leerles in aandacht voor alles wat leeft en beweegt. Het leven zoals het is. Simplistisch ingewikkeld. Neem nu het eten van een banaan. Vul daarover zinnig drie bladzijden. Het intimistische doet wat denken aan Proust (die van de Madeleintjes). Of hoe een vaatwasmachine werkt. Of hoe mensen aan je deur staan en eigenlijk die potten en planten die daar staan met afgrijzen bekijken en toch niets zeggen.
Een raar boek. Geen complot. Geen plot. Dus geen climax behalve als je de tussen de regels leest wat zij bedoelt. Soms ook vrij herkenbaar. Soms absoluut niet. Een boek dat je meeneemt op een rare reis tussen droom, daad en realiteit. Veel korter van stof dan ‘Solenoïde’ (zie recensie hierboven).
Van haar is ook nog ‘Kassa 19’. Zelf nog niet gelezen. Misschien wacht ik nog twee weken. Te veel is nooit goed. Alhoewel...
