Editie juli 2023
Leven in tijden van versnelling, Hartmut Rosa, Boom, 2022****
Onbeschikbaarheid, Harmut Rosa, Boom, 2022****
Gezien de twee boeken tegelijkertijd aangekocht en dus ook naeen gelezen, bespreek ik ze samen. Duitse filosofen kunnen af en toe uit de hoek komen. Dat had je met Heidegger, heb je met Sloterdijk en nu verfrissend met Rosa. Tot bleek dat hij geen filosoof maar een socioloog is.
Geen turven van Rosa om te lezen. Wel veel om over na te denken en eigenlijk gemakkelijk door te lezen. Helemaal niet Heideggeriaans qua zijn en niet zijn en daartussen toch ergens aanwezig zijn in de mate dat zijn dan eventueel zijn kan zijn of kan worden. Ook niet de retoriek van Sloterdijk die altijd amuseert maar waar je het risico loopt om in zijn ‘turven’ het noorden kwijt te geraken.
Eenvoud siert. Een gedachte ontwikkelen met sier op een 120 bladzijden is op zich een kunst.
‘Leven in tijden van versnelling’ gaat over de snelheid van ons bestaan dat eigenlijk een versnelling is. Maar zonder wiskundige trucjes is de essentie van dit boek dat ook de versnelling versnelt. Geen constante versnelling en dus nauwelijks bij te houden en je daarom sowieso achterop geraakt hoe snel je ook wil gaan. Wat de nodige individuele en maatschappelijke frustraties tot gevolg heeft. De versnelling van de versnelling. Het is een kettingreactie die niet kan bijgehouden worden door (democratische, rechterlijke, onderwijs,…) instanties die vanuit het verleden zich gestaag maar erg traag aanpassen naar de toekomst. Ook niet door mensen die niet de middelen hebben om die versnelling als plezier te beschouwen.
Dat staat in schril contrast met ons leven. Zelden, zo schrijft Rosa, kan wie dan ook een vol biografisch leven delen met een individu. Een zo simpele waarheid die me erg trof. Onze biologie is traag en precair en zeer tijdelijk. Wat wij kunnen delen en snappen en chatten en gamen, is van een orde zonder wat het leven met ons doet. Hij pleit voor een resonantie. Voor fysici is dit een vorm van in ritme komen met datgene waarop je stapt of waar je bent en waardoor de eigenfrequentie wordt aangewakkerd en de amplitude opeens veel groter wordt. Iets wat niet altijd zonder gevaar is, dat zoeken naar resonantie. Rosa bedoelt het natuurlijk eerder in romantische, filosofische zin. Tijd nemen om je te laten omgeven door een omgeving die jou (nog altijd) zal overleven. Een belangrijk essentieel weten omdat wij, als levende wezens met onze afkomst en biologie, nu eenmaal op die manier onze weg zoeken en tot rust en creativiteit komen.
In dat eerste werk raakt Rosa ook al ‘onbeschikbaarheid’ aan. Nog zo’n ondenkbaar idee in tijden van versnelde versnelling. Onbeschikbaar zijn.
In onze honger naar steeds meer weten, op alle mogelijke wetenschappelijke en soms ‘eigenaardige’ vlakken, lopen we onszelf voorbij. Waarover je heerst, is niet meer van jou. Wat je weet, zijn data geworden.
Daarin schuilt een gevaar van vervreemding die zich steeds sneller versnelt. Dus stelt deze filosoof zich de vraag hoe je omgaat met wat onbeheersbaar en onbeschikbaar is. Of we daar ruimte voor maken en nog kunnen maken gezien onze drang naar weten, heersen en schikken of beschikken.
Hij maakt en cours de route nog een mooi onderscheid tussen toegankelijkheid en beschikbaarheid. Twee totaal verschillende zaken die politici van de toekomst best eens kunnen leren onderscheiden. Als ze tenminste niet aan de versnelling van de versnelling onderhevig zijn.
Het rare is dat het eenvoudige aan dit idee van ‘onbeschikbaarheid’ maar toegankelijk blijven, een keerpunt kan worden in een maatschappelijk debat. Rosa heeft mijn hart gewonnen.
Alledaags utopia, Kristen R. Ghodsee, Epo, 2023****
Een aangenaam te lezen verhaal over wat op, dit moment, waar ook ter wereld, iets benadert wat ‘utopia’ kan zijn. Het summum van samenleven als een geheel van economisch rendabel, sociaal invoelend, ecologisch verantwoord en zonder dwang. Soms gaat het over kortstondige projecten, andere duurden bijna een eeuwlang, zoals de industriële droom in Guise (Noord-Frankrijk) nog altijd een idee geeft van hoe kapitaal, industrie, arbeid en onderwijs tot een geheel willen komen in de beste voorwaarden. Overigens absoluut een bezoek waard!
Startend dacht ik niets te vinden in dit boek te midden van een wereld die verre van utopisch is. Een utopie om over ‘utopia’ te schrijven. Naderhand herzag ik mijn mening. Omdat de auteur goed gedocumenteerd en ook zeer breed gaat in het streven naar ‘verbetering’ op een aantal cruciale punten in onze historiek en nog altijd hoekstenen van onze samenleving vormen, zelfs fundamenten van overleving. Denk aan wonen, arbeid en winst, onderwijs, netwerken van liefde en zorg, respect en toekomst geven aan de natuur.
Niets nieuws onder de zon. Maar de verdienste van dit boek zit net in hoe kleinschalige ‘utopia’ werden gebouwd, soms decennia lang overleefden en dan toch verdwenen. Hoe kleinschalige andere wijzen van organiseren ons iets kunnen leren om deze planeet en de mensen, onze dierbare nabestaanden, die daar straks leven een toekomst te geven.
Het boek leest vlot. Soms iets te veel naar Oost-Europa gericht naar mijn gevoel en soms ook te persoonlijk. De auteur is soms te nauw verweven met haar onderwerp en dat stoort me soms. Maar tegen alle verwachting in, zeer graag gelezen.
Romeinse verhalen, Jhumpa Lahiri, Atlas Contact, 2023****
Mijn eerste kennismaking met Lahiri was ‘Een tijdelijk ongemak’ maar absoluut niet ongemakkelijk las. Nog altijd blijf ik gefascineerd door haar kracht. Het ongemak van leven, de taalbeheersing, de details zo onooglijk maar uitvergroot zo duidelijk. Een ontrafeling van onze actuele maatschappij die niet gemaakt voor wie ‘vreemd’ is.
Haar stijl is verraderlijk eenvoudig. Niet en nooit te verwarren met simplistisch. Wat ze beschrijft, soms bijna onbelangrijk, heeft zijn belang in het leven van de personages. Dat is volgens mij subliem schrijven.
Na ‘De naamgenoten’ en ‘’Vreemd land’ las ik nu ‘Romeinse verhalen’. Lahiri schrijft met kennis van zaken. Ze is Indische, lang gewoond in New York en dan ook in Italië, meer bepaald in Rome, een stek gevonden. Ze weet wat leven is als buitenstaander maar verkent dat leven als ‘binnenstaander’.
‘Romeinse verhalen’ zijn verhalen met een herkenbare, bittere kant. Altijd op lichte voet geschreven worden zware thema’s niet ontweken. Je leert iets bij als autochtoon. Soms gaat dat ook over schaamrood omdat de primitieve angst voor andere culturen in het rijke Westen maar niet overgaat.
Alle boeken van Lahiri zijn een aanrader. Maar de twee verhalenbundels ‘Een tijdelijk ongemak’ en ‘Romeinse verhalen’ zijn zo pregnant dat ik ze alleen maar kan aanbevelen.
Lege kasten, Maria Judite de Carvalho, De Bezige Bij, 2023****
Portugal is Spanje niet. Zelfs de taal op straat verschilt nogal wat. Toch hebben de twee landen veel gemeen. Zuiders temperament, een warm mediterraans klimaat (normaal gezien) en behoorlijk wat haventrafiek. Beide landen werden eeuwenlang door een katholiek regime overheerst. Met de pracht en praal in de straten, de zwijgplicht en onderdrukking van vrouwen in de huizen.
Er waren in de vorige eeuw revoluties nodig om die landen te bevrijden van een juk die hen nillens willens afstand liet nemen van de rest van Europa. Soms vergeten we het verleden. Gelukkig is er literatuur die ons daaraan herinnert.
Zo las ik graag dit boek van een auteur die stierf in 1998. Ze schilderde, schreef en was bezig met de situatie van vrouwen. Op zich een teken dat zo’n boek terug kansen krijgt.
Want het boek is goed. Is nog altijd herkenbaar voor vrouwen geboren in de jaren ’60 vorige eeuw. Je leest de strijd en het ongemak. Het onderdanige en het venijn. De humor en de overlevingsdrang. Voor mij een mooie kennismaking met een vrouw die wellicht ook haar strijd streed in Portugal, tijdens die jaren. Mooi van stijl, goed in elkaar gezet. Een tijdsdocument dat in staat is een aantal decennia te overschrijven. Met veel respect voor de vrouwen die nu een vuist maken in Spanje. Maar nee, het zijn twee aparte landen. Absoluut niet te vergelijken…
Bob, Helle Helle, Querido, 2022***
Een nieuwe van Helle Helle. Uiteraard is het de onderkoelde schrijverij die blijft boeien. Dat onaanraakbare, dat gekapte van een taal die ook daar ‘natuurlijk’ is. Dat blijft. Helle Helle moet schrijven en herschrijven en vooral schrappen, vermoed ik. Altijd opnieuw. Alles uitgepuurd in Scandinavisch licht.
Al kon dit boek me net iets minder bekoren. Misschien te ‘gewoon’ ondanks het cassante schrijven. Je kan als auteur iets uitlichten, maar dan moet je het wel kansen geven. Uitpuren en dan ook nauw gaan in de thematiek… daar word je als lezer wat ongemakkelijk van.
Dat is misschien wat ik net had verwacht. Een totaal ander onderwerp met eenzelfde breedte en scherpe punten. De punten en de scherpte blijven haar stijl. De breedte en daarmee ook het begrip vielen wat weg in dit boek. De taal is al wat vreemd. Neem daarbij nog een randfiguur en dito toestanden. Dan wordt dit een stilistisch perfect verhaal waar weinig lezers zich in herkennen. Mooi voor de taal. Minder voor het verhaal.
De onbedoelden, Cobi van Baars, Atlas Contact, 2023***
Bezwaarlijk een mooi boek te noemen. Maar wel aangrijpend en ook een frame van een bepaalde tijd. Iets wat nu verdwijnt maar uiteindelijk tot voor kort veel levens richting, zin of onzin gaven. Plaats is het katholieke Limburg. Adopteren is soms later een kwestie van verteren na het zoeken. De titel is goed gekozen. Het verhaal soms ietwat te romantisch met zijwegen die je in deze harde thematiek beter negeert. Je moet het niet harder maken omdat de wereld nu hard is. Hard is hard genoeg. Dan schrijven oudere auteurs weer over de jonge wereld en dan is het niet honderd procent geloofwaardig.
De plot zit goed in elkaar. De stijl is mooi en gaaf. Her verhaal lag me niet zo. De auteur wel.
De Pool, J.M.Coetzee, Cossee, 2023***
Naarmate hij verder schrijft, lijkt Coetzee getourmendeerder. Altijd opnieuw een zoektocht naar de ware en de waarheid of daartussen het leven van mensen.
Altijd is de meester aan het woord. De kleine wendingen, het ongemak uitvergroot, de zoektocht over wel of niet. Ook hier weer als een Pool Chopin komt spelen en uiteindelijk zijn Beatriz verleidt. Of zij hem even vasthoudt? Is er sprake van een Dante in Spanje?
Waarom is Beatriz getriggerd? Of toch niet en gewoon gedaan? Net zoals hij Chopin speelt?
Het boek is opgedeeld in cijfers. Hoofddelen een en twee en drie… Dan weer onderdelen in een, twee, drie tot… Alsof alles op een maat zit en in delen vatbaar is. Misschien vooral die delen. Een mooie trouvaille die eigenlijk geen orgelpunt kent.
Coetzee gaat altijd over essentie van het bestaan. Eigenlijk zijn de personen in zijn oeuvre denkbeelden over dat bestaan. Zij bestaan nauwelijks.
A sharp solitude, Christine Carbo, Atria, 2018***
Deze geef ik mee louter als goede verrassing. Het boek is enkel in de States en als e-book verkrijgbaar. Maar wie ooit Glacier, een nationaal park van de VS dichtbij de Canadese grens, bezoekt moet zeker iets van Carbo lezen. Ze woont zelf in de streek en kent dat ruige gebied op haar duim. Op zich nog geen garantie voor een goed boek. Op de luchthaven gekocht toch best tevreden met mijn impulsieve aankoop. Want het boek zit goed ineen, is correct van taal en de karakters zijn prima neergezet. Een kleine dip in het midden van het verhaal misschien, een te lange stilstand in de plot. Maar dan gaat het weer goed vooruit en de climax is goed gevonden. Intussen leer je zoveel bij over de streek en de mensen dat Reizen Waes erbij verbleekt.
De ontraadselaar, Fernando Pessoa, Koppernik, 2020*****
Toevallig viel mijn oog op dit boek dat ook zo mooi is uitgegeven. Felicitaties dus aan de uitgeverij. Pessoa is een van de meest illustere Portugese dichters. Verrassend dus om van zijn pen detectiveverhalen te vinden (die pas recentelijk vertaald zijn).
Hij start met zijn verhaal zoals Kierkegaard dat ook doet in sommige van zijn werken. Als auteur je voordoen als een vriend van die auteur die verderop het hoofdpersonage blijkt te zijn. Als het goed misleidend geschreven is altijd raak voor een verbazende en grappige entry. De verhalen zijn relatief kort. Behalve ‘De dood in de steeg – de zaak Vargas’. Goed voor een grote honderd bladzijden vol zetwerk. Uiteindelijk gaat het om raadsels die met deductie moeten opgelost worden. Als lezer krijg je de info. De arts Abilo Quaeresma legt wat feit en fictie is naast elkaar, denkt na en ontraadselt. Je krijgt als lezer alle inzicht in zijn logica die onverbiddelijk rationeel is. Veel minder romantisch dan de de ouderwetse en ook modernere whodunits. Je leest een gedachtegang in vrij geconcentreerd taalgebruik. In dat laatste herken je ook de dichter.
Door die concentratie vraagt het boek alle aandacht. Maar goed, wie houdt van ontraadselen dient te focussen. Voor mensen die het liever romantisch zien, raad ik dit boek niet aan.
Picknick bij maanlicht, Margaret Kennedy, Atlas Contact, 2023***
Het gaat om een werk geschreven in 1950 en pas nu in vertaling beschikbaar. Het boek speelt zich af in Cornwall, net na de Tweede Wereldoorlog. Engelser kun je de plot niet bedenken. Een toevallig samenzijn van een aantal personages verblijvend in een hotel op een klif. Uiteenlopende types die eerst niet lijken te passen, dan soms toch elkaar vinden of net uit elkaar groeien. Iets wat automatisch doet denken aan Dorothy Sayers of Agatha Christie. Mooie typering, een vlotte stijl en intrigerend. De climax is er misschien wat over maar toch een boek die je af en toe doet schaterlachen en tot op het einde boeit. Op zich al een kunst. Door de dramatische wending lijkt het wel een wake-up call te zijn voor de klimaatverandering maar in de jaren vijftig van vorige eeuw was daar weinig sprake van. De Club van Rome had nog zijn rapport niet uit en de wonden van de oorlog zinderen nog na. Zeker in het Engeland van die jaren.
Echt een goed vakantieboek of eentje voor straks in een ouderwets café.
Onze Psychologie-reeks wordt met een interessante naam verdergezet. Kathy Van Crombruggen nodigt de bekende klinisch psycholoog en auteur Paul Verhaeghe uit om op 13 september om 20 uur met haar in gesprek te gaan in onze koffiebar. Dit keer zal het gaan over het gevoel van 'onbehagen'.
Paul Verhaeghe schreef een boek over "Onbehagen", een gevoel dat hoort bij ons mens-zijn en dat in iedere tijd een eigen gezicht krijgt. Vandaag uit dit onbehagen zich bijvoorbeeld als het Imposter Syndroom of als een burn-out. In zijn boek gaat professor Verhaeghe na hoe onze hedendaagse samenleving een impact heeft op ons psychisch welbevinden.
Een gevoel waar iedereen wel eens op de een of andere manier mee te maken krijgt. Een interessante avond verzekerd. Een moment om gelijkgezinden te ontmoeten, je vragen te stellen, je gevoel te delen, of gewoon te luisteren.
Bent u er graag bij. Stuur ons zeker een mail (via bestelling@dezondvloed.be) om uw komst te bevestigen, zodat we op voorhand weten hoeveel plaats we moeten voorzien.
WIE
Paul Verhaeghe (1955) is van opleiding klinisch psycholoog, van vorming psychoanalyticus. Tot zijn emeritaat doceerde hij als hoogleraar aan de Gentse universiteit de opleidingsonderdelen Klinische Psychodiagnostiek, Psychoanalytische Psychotherapie, Genderstudies en Cultuur- en maatschappijkritiek. In combinatie met zijn studiewerk hebben zijn klinische ervaringen hem gaandeweg overtuigd van de dominante invloed die gender, sociale klasse en maatschappij uitoefenen op het individu, zowel positief als negatief. Hij schreef al veel bestsellers, onder andere ook de boeken Identiteit, Autoriteit en Intimiteit.
Klinisch psychologe en sociologe Kathy Van Crombruggen heeft haar praktijk Vividus (www.vividus.be) in Mechelen en interviewt professor Verhaeghe over zijn wetenschappelijke inzichten.
Bijna 50 jaar geleden vertaalde Hilde Keteleer de requiems van Rainer Maria Rilke voor het eerst. Ze deed dit als afstudeerproject aan de vertaalhogeschool in Antwerpen, onder begeleiding van promotor Michel Theys. Het resultaat schoof sindsdien naar de achtergrond, maar de droom om deze vertaalde requiems ooit, na vele jaren leef- en vertaalervaring, toch te publiceren, bleef.
Het loont de moeite om vast te houden aan dromen. Want dat publiceren, dat gebeurde ondertussen ook. In volle coronaperiode weliswaar. Intussen ook al weer even geleden. Sindsdien heeft Hilde ter promotie van de vertaling in een aantal boekhandels al enkele lezingen gegeven over het leven en het oeuvre van Rainer Maria Rilke. Tot op de dag van vandaag, en waarschijnlijk nog lang, één van de grootste Duitse dichters.
Maar Hilde heeft besloten om haar tournee dan toch af te ronden. En dat doet ze bij ons.
Wil je er graag bij zijn? En we raden aan om het niet te missen. Stuur dan een mail naar bestelling@dezondvloed.be om een plaatsje te reserveren.
Editie mei 2023
Toen de wereld brak, John Boyne, Meulenhoff, 2022*****
De omslagcover waarmee de uitgever het boek siert, verwijst direct naar een vorig boek van Boyne (‘De jongen in de gestreepte pyjama’). De Tweede Wereldoorlog staat opnieuw centraal in deze roman maar ingenieus anders. De dochter van een voormalig Nazi-kampcommandant woont onder een andere naam in Londen en draagt haar herinneringen, als tachtig-plusser, met zich mee. In stilte. Tot de stilte breekt en bij de buren sprake is van grof gezinsgeweld. Aarzelend sluit ze vriendschap met Henry, het buurzoontje van acht. Ze komt erachter dat de vader zowel de zoon als de moeder terroriseert. Ze laat dit merken en de geweldpleger, een rijke filmproducer, gaat op zoek naar haar verleden. Hij ontdekt haar zwakke plek en probeert een deal te maken. Zwijgen of ‘We weten allebei van niets’. Tot het geweld naast de deur opnieuw losbarst.
Adembenemend hoe Boyne alles zo intiem correct beschrijft: teder maar ook niet weg van deze wereld en met geslepen potloodpunt fijnzinnig de dilemma’s van de vorige eeuw opnieuw tot leven brengt in een verhouding tussen drie generaties. Gewaagd qua opzet en geslaagd qua resultaat. Menselijk uitgespit, historisch gedragen, spannende wendingen en vlot van stijl zonder een woord te veel.
Voor mij voorlopig het mooiste boek dat ik las in 2023. Komt zeker in mijn Top 100 aller tijden...
Bournville, Jonathan Coe, De Bezige Bij, 2022***
Een schrijver die me interesseert omwille van zijn Britse humor over… Britten. Hoe het kleinmenselijke verscholen ligt achter hun flegmatiek, de spreekwoordelijke stiff upper lip. Hoe het leven, de romantiek, de talrijke ups en downs achter de maskerade van de zogenaamde untouchables tekeer gaan. Hij beschrijft het met humor en met kennis van het Britse leven voorbehouden aan de Britten die de relativiteit van hun levenswijze onder ogen willen en durven zien.
Toch beantwoordde het boek niet aan mijn verwachtingen. Misschien een teveel aan déjà vu. Zijn vroegere werk ‘Het moordende testament’ was nieuw en verademend leuk. Dit is een flauwe afspiegeling van nogmaals hetzelfde. Wat andere maar vergelijkbare personages, de kleine wereld geïnfiltreerd door het scherm en wereldwijde gebeurtenissen, de ontluiking van het meer dan wat werd voorgespiegeld als absolute waarheid en dan grenzen doorbreekt. Coe verrast niet. Er zijn grenzen aan de verbeelding om telkens opnieuw de sixties mee te maken in een livingroom ergens te velde in… Bournville.
Nee, dit boek is geen hoogstandje. Lezers verwijs ik graag door naar ‘Het moordend testament’ en ‘De regen voor hij valt’.
Lessen, Ian McEwan, De Harmonie, 2023***
Erudiet is deze auteur zeker. Een schrijftalent premier grand cru. Maar soms is het evenwicht zoek. Te veel ineens willen schrijven, de wereld neerzetten op het leven van een opgroeiende jongen niet bepaald in ‘gewone’ omstandigheden vormt een moeilijk startpunt. Als dat leven nog met kunstgrepen wordt gekoppeld aan belangrijke maatschappelijke omwentelingen vanaf 1960 dan wordt het iets van ‘er over’.
Voor mij dus ontgoochelend. Omdat McEwan vooral wil tonen hoeveel hij weet. Naar mijn mening hoeft dat niet in een roman. Dan schrijf je beter een historisch werk of een essay over een of ander fenomeen, een raar feit of een reeks gebeurtenissen met gevolgen. Alles koppelen aan één personage en het sappig maken door een exotisch Engels seks-appeal was voor mij geen trigger. Het verhaal zou slechts één ster krijgen. De schrijfdeskundigheid van de auteur tilt het zwakke verhaal op.
Het woud van Birnam, Eleanor Catton, Ambo/Anthos, 2023****
Na ‘Al wat schittert’ was ik zeker nieuwsgierig om de nieuweling van Catton te lezen. Altijd brengt zij het kosmopolitische binnen en dat op een zeer eigentijdse manier. Nieuwe maatschappelijke strijdpunten krijgen in haar boeken ruimte en worden ook ruim bekeken en bemeten. Daar merk ik een verwantschap met Julia Zeh al hebben deze twee auteurs totaal verschillende roots.
Een activistisch tuinderscollectief is bezig in Nieuw-Zeeland. Ze planten en telen gewassen op verwilderde plekken en proberen deze aan de man te brengen. Zonder veel succes. Maar afzien voor het goede doel hoort erbij en ‘afvallig’ kun je niet worden. Toch leeft er wat bij deze semi-sectaire gemeenschap. Iedereen heeft inspraak maar de een al meer dan de andere. In de anarchie bestaat een hiërarchie die zich voortzet in persoonlijke – soms zelfs seksuele – relaties. Niets menselijks is daar vreemd al wordt het ontkend door een rationalisatie binnen het grote discours.
Twee toevallige omstandigheden zorgen voor een dramatische wending. De ex-vriend van de vrouwelijke leider van het collectief komt terug na jaren afwezigheid. Een aardverschuiving wat verderop maakt een gebied voor hen toegankelijk en kan het collectief een boost geven. Zeker nadat de hoofdfiguur kennis maakt met een magnaat die evengoed zijn oog liet vallen op datzelfde bijna onbewoonbare gebied. Conflicten en listen en menselijke misverstanden maken de plot spannend.
Catton werkt naar een climax al leek die voor mij een anticlimax. Maar dat kan ik niet verklappen. Ik raad het boek aan en zie mensen die het lezen de bladzijden verslinden en stilletjes glimlachen. Alternatief leven is niet altijd wat het lijkt...
The murders at Fleat House, Lucinda Riley, Panmacmillan, 2022*
Dit betreft een boek van ‘de’ Riley die een wereldwijde bestsellerreeks op haar naam heeft met de serie ‘The seven sisters’. Dit boek werd na haar dood in 2022 uitgegeven door haar zoon. Volgens zijn intro heeft hij zo goed als niets veranderd aan het concept van dit werk dat er lag in 2006. Toen was zij nog onbekend en kreeg ze het manuscript niet verkocht.
Op een luchthaven kocht ik dit boek. Deels wegens gebrek aan een beter aanbod en deels ook uit nieuwsgierigheid naar wat Riley nu eigenlijk betekent voor een lezersomnivoor.
Bitter weinig dus. De plot is zo voorspelbaar, de omgeving zo bekend, het Agatha-Christie-syndroom zo aanwezig dat je je lachend afvraagt waarmee je je tijd vult. Eerlijk is eerlijk: ik heb het boek uitgelezen. Een zonde net voor de Paastijd. Ik hoop voor veel lezers dat haar andere serie toch stukken beter was.
Het lijk in de boomgaard, Geert Van Istendael, Houtekiet, 2017**
Hoe maakt iemand als Van Istendael een spannend moordverhaal? Wat is het onderscheid met Coppers of goede auteurs als Biebauw (‘Russisch voor beginners’)? De plot is net goed, de zoektocht matig en de climax minder dan matig. Voor liefhebbers van whodunits absoluut geen meerwaarde. Toch zijn er pluspunten. Door zijn kennis van onze hoofdstad Brussel, het verborgen leven in soms aparte en soms groenere zones dan verwacht in de rand van deze stad, het taaltje en misverstanden tussen dialecten van het binnenland (of de Far West) zijn dan weer een leuk pluspunt.
Op zich goed geschreven maar mager qua idee. Wel leuk voor wie een weekendje Brussel aandoet en op een terras in de zon (?) even kan genieten van passage op straat en passages in het boek.
Heeft iemand Charlotte Salter gezien, Nicci FrenchAmbo/Anthos, 2023****
Aarzelend hieraan begonnen en na dertig bladzijden bijna voor bekeken gehouden. Het lijkt wel een ouverture van een mislukte opera. Alles komt op het toneel en niets hangt samen. Dat mag in een literaire thriller maar dan moet het uitgekiend en met mate aanleiding geven tot meer. Even ontbrak dat punt wat voor mij bijna een point of no return was.
Naderhand komt er diepgang en verrassing. Startend dus van minus zero tot een aangename 27°. Dan toont het auteurskoppel weer dat ze de knepen van het vak kennen en per bladzijde niet dicht doen maar meer ruimte geven.
Slotsom: een goeie zonder meer. Het lijkt wel wat op de champagne van Piper-Heidseck. Ongeacht het jaar, het klimaat of de bodemtoestand blijf je eenzelfde smaak genereren. Dat noemen ze op diverse domeinen vakmanschap. Een perfecte conclusie (waar overigens Coppers niet kan aan tippen).
Het ontstaan van de tijd, Thomas Herzog, Spectrum Lannoo, 2023*****
Herzorg is kosmoloog en hoogleraar aan de KULeuven. Hij werkte jaren samen met Stephen Hawking en samen werkten ze verder op het wat en hoe van de oorsprong van alles. Het ontstaan van de kosmos, het begin van de tijd. Of kan de tijd geen begin kennen?
Dit boek gaat geen filosofische discussies uit de weg, biedt soms leuke anekdotes over hoe eminenties met naam in kosmologie en fysica van mening verschillen, hoe veel ook op dit moment van de wetenschappelijke geschiedenis (tijd dus) op het randje staat van een ‘grote’ nieuwe theorie.
Enorm boeiend en ook zeer vreemd. Met de wet van actie en reactie zijn we allemaal vertrouwd. Het onzekerheidsprincipe van Heisenberg ligt al iets moeilijker. Waar iets is, is eerder een vraag van statistiek dan van exacte berekening. Einstein leerde ons hoe tijd en ruimte eigenlijk eenzelfde soort dimensies zijn. Maar zijn speciale relativiteitstheorie ging verder in de algemene relativiteit. Daaruit bleek dat gravitatie, tot dan toe onderschat als kracht t.o.v. van elektromagnetisme en de zwakke en sterke kernkrachten, opeens weer fundamenteel is voor de kosmos en alle bestaan. Nee dus: geen macrokosmos die niet samenvalt met de microkosmos.
Fotonen waren het eerste punt van discussie wat ‘golven’ zijn en wat ‘deeltjes’. Kunnen deeltjes zonder massa wel deeltjes zijn? En wat zijn ze dan werkelijk?
En kan een mens de kosmos waar hij of zij deel van uitmaakt, bestuderen zonder storing aan te brengen? Kunnen wij onszelf in de kosmos, op deze planeet, in dit zonnestelsel, in deze nevel echt bestuderen en achterhalen waar of wanneer het begin lag? Hoe kijken we dan eigenlijk? Vanuit het begin of rakelen we nu het verleden op dankzij nieuwe middelen?
Ik vond het een schitterend boek. Maar het vraagt van de lezer enige kennis over natuurkunde. Op 400 bladzijden alles uitleggen, is onmogelijk. Dus ga je soms snel over vrij complexe systemen. Ook al omdat wat je als mens waarneemt, helemaal niet statistisch is maar eerder een zekerheid. Ingenieurs bouwen bruggen, auto’s rijden en vliegtuigen vliegen. Dat verschil gaat de auteur niet uit de weg en dat is een grote verdienste, vind ik.
Terugkijken in het verleden, vanuit ons standpunt, is een vreemde uitstap. Niet alle raadsels zijn opgelost maar hoe wij ons bewegen en ons leven beleven is echt wel een apart avontuur als je de kosmos ‘leest’. Ruimte, tijd en informatiestapeling zijn essentieel.
Een aanrader voor jonge wetenschappers en voor ex-wetenschappers die graag een halve eeuw later geboren waren!
Gerechtigheid voor dieren, Martha C.Nussbaum, Querido Facto, 2023***
Intussen meer dan over de pensioenleeftijd blijft Nussbaum (75 jaar) bezig om haar capabiliteitstheorie toe te passen op diverse domeinen. Dit boek is opgedragen ‘uit liefde’ aan haar dochter Rachel die overleed in 2017. Haar dochter was geëngageerd in dierenrechten en de juridische context daaromtrent.
Een lijvig boek over zeer veel. Want dieren zijn (nog altijd) talrijker dan mensen en welke dieren kunnen een vorm van recht claimen als ze opgesloten, gefokt, mishandeld en opgegeten worden door de mens die almachtig is op deze planeet? Dit zijn juridisch niet de gemakkelijkste kwesties. Kan een dier, gaande van gezelschapsdier tot ‘wild’ dier een rechthebbende worden?
Vanuit de capabiliteitstheorie die Nussbaum ontwikkelde, jaren geleden in samenwerking met Ayarta Sen, wil ze haar theorie toepassen op dierenrechten.
Als lezer is het even wennen om dieren als een ‘beklaagde’ te kunnen zien in een rechtbank. Hoe doe je dat in godsnaam? En wie is dan betrokken partij? En hoe begrijpen we het dier en de rechten van het dier?
Hoe wild is de wildernis in onze natuur en hoeveel geld wordt verdiend met stukjes wildernis als tentoonstelling aan te bieden? Dat zijn zeer pertinente vragen die onze menselijke soort tot nederigheid dwingt. We zijn almachtig op deze planeet maar kunnen, voorlopig toch, niet zonder deze bol waarop veel dieren en planten de grond maakten en maken waarop wij leven en waarvan we leven.
Een terechte aanklacht tegen agro-industrie, tegen een te grote vleesconsumptie, tegen het inperken van ruimte voor dieren die geen circusattractie moeten zijn maar evengoed levende wezens met emoties, met ambities en met vooruitzichten.
Nussbaum is grote fan van Frans De Waal die ook in een van de vorige blogs aan bod kwam.
In dit boek gaat de juridisch-filosofe soms te ver. Soms niet ver genoeg. Het verschil tussen vissen en kraakbeenvissen lijkt mij bijvoorbeeld nogal vreemd. Al ben ik geen fan van insecten maar ze uitsluiten op rechten blijkt dan weer een opportunistisch gegeven. Ook in het dierenrijk blijkt het hemd nader dan de rok. Wie bezig is met planten of bomen (zoals Peter Wohlleben) is overtuigd dat ook hier sprake is van ondersteuning en solidariteit. Op een manier die wij nauwelijks vatten of begrijpen of niet ‘zintuiglijk’ kunnen tasten.
Een feit is zeker. Dit boek moet je als mens die zoekt naar een correcte plaats en omgang met onze omgeving op deze planeet, zeker lezen. Het leest overigens zeer boeiend. Al kunnen wel 100 bladzijden geschrapt worden wegens een teveel aan herhaling.
150 ultieme eilanden, Kosmos Uitgevers, 2023***
Het betreft een uitgave van lonely@planet en is door de uitgever mooi vorm gegeven. Eilanden spreken tot de verbeelding zowel voor avonturiers, literaire exploten en biologen/klimatologen. Een eiland vinden om even te vertoeven, lijkt zoiets als Paradise Island.
Een reis naar de meest geweldige eilanden ter wereld. En inderdaad, het gaat van klein naar groot overal ter wereld. Helemaal iets anders dan ‘Atlas of remote islands’ (Judith Schalansky, Penguin Group, 2010).
150 eilanden bespreken op een bestek van zo’n 320 bladzijden is niet min. Elk eiland, hoe groot ook, krijgt exact twee bladzijden. Als een soort voorgerecht op een eiland dat piepklein kan zijn zoals bv. de Trang Islands in Thailand of reusachtig kan zijn zoals bv. Groenland of Madagascar. Eilanden zijn eilanden ongeacht de grootte en krijgen evenveel ruimte. Dat maakt het boek toegankelijk maar ook wat vreemd.
Wel een ontdekkingsreis op zich. Je krijgt op kort bestek de correcte coördinaten, een summiere intro, een typisch fenomeen van daar, een landkaart en tips over wat je best niet mist eenmaal daar.
Voor wie schatten van eilanden zoekt, absoluut aan te raden als inspiratiebron. Maar voor wie zich voorbereidt op een specifieke eilandreis komt dit boek te kort aan diepgaande informatie.
Vogels van Europa, Noordboek Natuur, 2023*****
De ondertitel van dit boek spreekt boekdelen: ‘de meest complete fotogids’. Met vogels van Europa in het vizier. Als amateur-vogelliefhebber hou ik meer van tekeningen. Foto’s zijn soms te flou, soms niet goed belicht of dan weer te veel verborgen in het groen. Zeker in vogelvlucht geven foto’s weinig mee.
Dit boek bewijst dat het anders kan. Eigenlijk de eerste in zijn soort die ik kan appreciëren als naslagwerk. Mooi uitgesneden beelden van koppen, vleugels en vogels in vlucht. Mooi ondergebracht in vergelijkbare elementen. Gierig op foto’s is dit boek niet en bijvoorbeeld wat betreft meeuwen zie je alle stadia van de groei. Absoluut niet simpel als je begint aan zee…
De foto’s krijgen de voorrang. Kaarten van voorkomen en broedgebieden zijn wat kleiner gezet en ook de uitleg is miniem. Goed is wel de verschillen te kunnen zien tussen mannetje-vrouwtje, eerste jaar en dan volwassen look,… Ook de kleine verschillen in determinatie van gelijkaardige vogels of vogelfamilies zetten je op het juiste spoor.
Maar dit boek is geen veldgids. Het boek heeft volume en weegt net iets minder dan 2 kg. Te veel voor de rugzak van de dagstapper. Als encyclopedie of naslagwerk is het een schitterende aanwinst in jouw vogelbibliotheek.
Dichter en auteur Jaap Robben (1984) mocht dit weekend de Confituurboekhandelsprijs 2023 op zijn palmares schrijven voor zijn geëngageerde en beklijvende roman Schemerleven. Een mooie prestatie die we graag mee willen vieren.
De uitreiking van de Confituurboekhandelsprijs vindt daarom plaats tijdens een literair event in onze koffiebar op maandag 8 mei om 19u30.
Programma:
Yvonne Steinberger heet het publiek namens Confituur welkom, waarna Jaap Robben de prijs ter waarde van 2500 euro overhandigd krijgt en er een laudatio wordt uitgesproken.
Nadien gaat Virginie Platteau in gesprek met Jaap Robben en heffen we het glas op de laureaat en zijn boek.
Deelname is gratis, maar wel graag een plaatsje reserveren via bestelling@dezondvloed.be met "Confituurboekhandelsprijs" in het onderwerp, en in het bericht de vermelding van uw naam en het aantal personen waarvoor u reserveert.
De Confituurboekhandelsprijs wordt sinds 2016 door Confituur uitgereikt, het kleurrijke verbond van onafhankelijke boekhandels. Eerder laureaten waren Chris De Stoop, Jeroen Olyslaegers, Koen Peeters, Peter Verhelst, Charlotte Van den Broeck, Matthias M.R. Declercq en Peter Terrin.
Jaap Robben wordt door de boekhandelaars geprezen om zijn toegankelijke maar doordachte stijl, zijn zuiver taalgebruik en zijn veelzijdige oeuvre.
Enkele recensies:
“Schemerleven is raak en zo ongelooflijk mooi: er staat geen woord teveel in dat heerlijke boek. Wie Robbens oeuvre nog niet ontdekt heeft, staan nog schitterende leeservaringen te wachten.”
(Lies Scheerlinck, Letters & Co, Deinze)
“Schemerleven is een ontroerende verborgen geschiedenis. Met bezield, eenvoudig taalgebruik weet Jaap Robben de juiste toon te treffen en zo het sentimentele te vermijden. Een toegankelijke literaire parel.”
(Machteld Geudens, De Zondvloed, Mechelen)
“Het is ronduit indrukwekkend hoe Jaap Robben het hele leven achter het verweerde gelaat van een oude vrouw weet te schetsen, wat kan die man schrijven.”
(Brenda Vanhoutte, Walry, Gent)
Korte inhoud:
Wanneer de jonge, vrijgevochten Frieda Tendeloo op een late wintermiddag in 1963 de dichtgevroren Waal op stapt, wacht haar een ontmoeting die ze nooit meer zal vergeten. Tussen de ijsschotsen op de witte rivier ontmoet ze de getrouwde Otto. Ze beleven een liefde die onstuimig begint, maar noodlottig eindigt. Haar leven lang houdt ze haar herinneringen hieraan voor zichzelf.
Tot Frieda op 81-jarige leeftijd plotseling weer alleen is. En het verzwegen verdriet zich onontkoombaar aan haar opdringt. Pas dan durft ze op zoek te gaan naar wat ze is verloren.
Jaap zelf over Schemerleven:
“Deze roman komt voort uit een gedicht dat ik ooit schreef voor overleden, ongedoopte kinderen die tussen 1950 en 1980 werden weggenomen bij de bevalling en stiekem begraven moesten worden, naamloos in ongewijde grond. Dat gedicht werd op een bankje geplaatst bij een monument in Nijmegen. Bij de onthulling kwamen er tientallen vrouwen die dit hadden meegemaakt en er nog nooit over hadden gesproken, zelfs niet met hun eigen man, ook niet als het hun gezamenlijk kindje was.”
Graag tot dan!
Zaterdag 29 april vindt er een bijzondere boekvoorstelling plaats in onze koffiebar. Veerle Hildebrandt komt er haar nieuwe graphic novel, HILD, voorstellen en dat op de dag dat ze zelf haar winkel Better Than Chocolate in onze straat lanceert. Een dag vol primeurs en ambiance voor deze topvrouw!
Wie?
Veerle Hildebrandt is een illustratrice die reeds in 2018 haar eerste graphic novel Black Paradise publiceerde. Ze stond ook mee aan de wieg van Koko.Kollektief, Mechelaars wel bekend als het creatieve winkelconcept dat door 4 geïnspireerde onderneemsters als een pop-up werd uitgebaat in de Kuub en daarna als volwaardige winkel op de Haverwerf. Ze zet haar verhaal nu verder met een eigenzinnige vintage- en tweedehandskledingwinkel in de Onze-Lieve-Vrouwestraat.
Het boek!
HILD is een historische vertelling over de vrouwen van de Nibelungenkrijgers.
Prinses Kriemhild groeit op in Bourgondië onder het gezag van haar vader en broers.
In het verre Ysland gaat koningin Brunhild met iedere man die haar wil veroveren een meedogenloos gevecht aan.
Beide vrouwen strijden voor een leven in vrijheid in een mannenwereld, en zijn bereid daar een hoge prijs voor te betalen...
Een hoop girl power, krachtige illustraties en feest in onze koffiebar. Daar genieten we samen nog meer van!
Geef een seintje als je er graag bij wilt zijn door een mail te sturen naar bestelling@dezondvloed.be met in het bericht je naam en het aantal personen dat je wilt inschrijven. Zo kunnen we voldoende zitplaatsen voorzien.
Hallo, Nangadev! Het KinkeliBa-team nodigt jullie vrijdag 21 april om 18 uur van harte uit op hun eerste Literair Café in onze boekhandel. In het kader van hun werking en projecten in Senegal organiseren ze dit event in Roeselare om jullie te ontmoeten en de Senegalese literatuur in de kijker te zetten.
Het literair café zal draaien rond auteur Mohamed Mbougar Sarr en zijn boek “De diepst verborgen herinnering van de mens” (Prix Goncourt 2021).
Het belooft een interessant programma te worden en een uitgelezen kans om te proeven van de Senegalese literatuur.
Programma
Ben je er graag bij? Klik hier om je in te schrijven: https://kinkeliba.world/nieuwsbrief-copie/
Donderdag 30 maart om 20 uur stelt onze koffiebar zich open voor een politiek debat dat over de grenzen heen kijkt.
Terwijl de liberale democratie overal zwaar onder vuur ligt, halen in Nederland twee liberalen bijna hun hoogste scores ooit. Traditioneel staan VVD en D66 voor de twee gezichten van het liberalisme. De eerste wat behoudsgezind en rechts. De laatste rebelser en eerder links.
Maar wie beter kijkt, ziet bij beide partijen een verrassend en verschuivend samenspel van ideologie en politieke praktijk, waaruit veel te leren valt voor Vlaamse liberalen.
Twee belezen sprekers openen het debat:
Tim Versnel (1987) is wethouder in Rotterdam en een van de meest originele stemmen binnen de VVD, waar na dertien jaar minister-presidentschap van Mark Rutte een ideeënstrijd losbarst die recht naar de kern van het liberalisme gaat: de verhouding tussen mens en macht. Eerder was hij ondernemer en voorlichter voor het ministerie van Defensie en de Tweede Kamerfractie van de VVD. Samen met voormalig VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff schreef hij “Alles komt goed”.
Afke Groen (1991) is directeur van de Mr. Hans van Mierlo Stichting, het wetenschappelijk bureau voor sociaal liberalisme, en hoofdredacteur van “Idee”. Ze studeerde International Relations and International Organization en European Studies aan de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit Maastricht en werkte als aan het Departement Politieke Wetenschappen in Maastricht en het Duitsland Instituut Amsterdam. Afke heeft verschillende publicaties op haar naam staan, recent nog als co-samensteller van een bundel essays over de grote maatschappelijke uitdagingen van onze tijd, “Naar een nieuw kabinet van sociale rechtvaardigheid”.
Inleider Vincent Stuer (1975) is schrijver en werkte eerder als woord- en penvoerder van liberale boegbeelden als Karel De Gucht en Guy Verhofstadt, voor D66 in het Europees Parlement en voor voormalig Europees Commissievoorzitter José Manuel Barroso. Hij schreef o.m. de theatermonoloog “Onbezongen” en Curb your Idealism: The EU as seen from within”.
Ben je er graag bij? Stuur gerust een mail naar bestelling@dezondvloed.be met in het onderwerp "Liberaal debat" en in het bericht uw naam en het aantal personen voor wie u reserveert. De toegangsprijs bedraagt 4 euro.
Zondag 5 maart is uw boekhandel open met om 16 uur wat extra rock-´n-roll in onze koffiebar. Sam Bettens - het gezicht van K´s Choice en Rex Rebel - zakt af naar Mechelen om zijn boek ´Ik ben´ voor te stellen in De Zondvloed. Liza Noteris zal het interview voor haar rekening nemen.
Sam Bettens neemt de lezer mee in zijn leven van vele gedaantes, van het telkens vervellen en zich opnieuw uitvinden. Maar hoeveel ruimte voor identiteit heb je nog, voor het oog van tienduizenden? Sam Bettens heeft zijn eigen leven lang al onderzocht wie hij was en hoe hij daarin gevormd is. Rockster? Ja. Maar ook: een transman, een vader, een stiefvader, een (inmiddels) Amerikaan en – jawel – een brandweerman.
Omcirkel het in uw agenda. Een zondagnamiddag om niet te missen. Achteraf is er tijd voor vragen en een signeersessie.
Laat zeker weten of u erbij wilt zijn, zodat we voldoende plaatsen kunnen voorzien. Stuur vooraf een mail naar bestelling@dezondvloed.be met uw naam en het aantal personen.
De toegangsprijs bedraagt 4 euro, te betalen aan de kassa. Indien u achteraf graag het boek koopt, krijgt u 10% korting bij vertoon van uw toegangsticket.
Donderdag 9 februari mogen we om 20 uur Benno Barnard ontvangen in onze koffiebar. Hij komt er zijn nieuwe boek "Afscheid van de handkus" voorstellen. De auteur, Uitgeverij Atlas Contact, VBK België en natuurlijk wijzelf, nodigen jullie graag uit om deze mooie avond bij te wonen. Benno Barnard gaat in gesprek met Simon Demeulemeester (adjunct-hoofdredacteur van Knack) en de inleiding wordt verzorgd door Vé Bobelyn (Directeur VBK België).
Na het interview is er tijd voor een signeersessie en een receptie.
De toegang zelf is gratis, maar wel graag vooraf inschrijven. Bent u er graag bij? Stuur gerust naar promotie@vbku.be.
Over het boek:
Afscheid van de handkus is Benno Barnards meest persoonlijke boek, een genealogische verkenning, aanvankelijk in de vorm van een journaal, dan uitmondend in een kleine roman. Het journaal beschrijft de fictie van het eigen leven, de roman is de verzonnen autobiografie. Tezamen vormen ze een eerbetoon aan ouders en grootouders en liefdesverklaringen aan vrouw en kinderen. Opgetrokken uit weemoedige nostalgie en zelfreflectie geeft dit een niets verhullende blik in het leven, denken, voelen en waarnemen van de schrijver die eerder zijn leven boekstaafde in gedichten, beschouwingen en dagboeken die hogelijk werden gewaardeerd door pers en lezers.
