Zaterdag, 16 maart 2019 14:29

Een lezer blogt: Annick Vansevenant

Gelezen X

 

Annick Vansevenant 

voor De Zondvloed Boekhandel/ R &M

Editie maart ‘19

 

Fictie

 

Pachinko, Min Jin Lee, Meulenhoff Boekerij bv, Amsterdam, 2018*****

Familiegeschiedenissen zijn mijn ding niet. Generaties herhalen zich, overtreffen zich en zetten zich eindeloos verder in bijna… niets. Een vleugje romantiek, een historisch decor dat uiteraard varieert naargelang de generatie die aan het woord komt: dat is wat je kort door de bocht kan verwachten van een familie-epos. Epos als episodes die tot geeuwen leiden. Wat een verademing was dit boek. De geschiedenis speelt zich af tussen Korea en Japan en hoe Koreanen in Japan als tweederangsburgers werden beschouwd. Geld en het gokken, geliefd in die regio, is een rode draad in het verhaal. Fijnbesnaard maar ruw geschetst, een blikopener over het ons onbekende inter-Azië. Geen happy end maar wel doorspekt met goed uitgetekende figuren die bijwijlen zwak en bijwijlen krachtig zijn. Universeel herkenbaar. Correct geschreven.

 

 

Blackwell, Kevin ‘Valgaeren, Lannoo, 2018****

Aangekondigd als een gothic novel. Nu ja, wat betekent een titel, een woord, een categorie? Feit is dat het boek goed is opgebouwd en je vasthoudt van begin tot einde. In 1891 vergaat een schip in Whitby. Niemand overleeft de ramp. Blackwell, een beetje Holmsachtige figuur (onderzoeker en opiumverslaafde) gaat op onderzoek uit samen met zijn kompaan (Dr. Watson?). De twee ontdekken dat er één iemand aan boord was die al 200 jaar had moeten dood zijn. Gekoppeld aan een aantal moorden in Whitby vormt dit de basis van een spannend ontspannend boek. Tekstfragmenten van getuigen met het onderzoeksteam wisselen elkaar af. Ze volgen elkaar steeds nauwer op tot het einde zich sluit. 

 

 

Noorderzon, Patrick de Witt, Nijgh & Van Ditmar, 2018****

Van dezelfde auteur las ik een paar jaar terug ‘De gebroeders Sister’, een voor mij erg vermakelijk absurd gegeven als een literaire spaghettiwestern. Nu spint het boek zich rond een excentrieke moeder met haar afhankelijke zoon en hun kat. Spilfiguren als parodie op ‘cult zonder cent’. Hebben ze geld of niet? Behoren ze tot de upper class of niet? Zetten ze iedereen op het verkeerde been? Op alles kan met ja en nee geantwoord worden. Je hebt de feiten en er is de beschrijving van een feit die opeens vanuit een andere invalshoek gebeurt. Dat maakt het bijna tot een film en totaal ongeloofwaardig tenzij je het als een training in flexibiliteit beschouwt: gewoonweg meegaan met het absurde van het bestaan en in de kleine verhalen de grote trekken van ieder mensenleven herkennen. Hilarisch en leuk. Maar niet iedereen houdt van de Witt: controversieel voor lezers. Daarom des te boeiender.

 

Heterdaad, Johan Harstad, Uitgeverij Podium, 2018****

Het begint al goed: een detective die ‘Heterdaad’ noemt. Je wordt meegenomen in teksten zoals korte filmfragmenten. Korte zinnen, acties, reflecties op acties gevolgd door een abrupt einde of nog een rare reflectie. Zo krijg je detective Heterdaad ten tonele in een 15-tal fragmenten (microromans) telkens onderverdeeld in zeer korte hoofdstukken. Maar het boek zit nog vreemder in elkaar: de eindnoten – opgemaakt in een typische eindnotenstijl en dus kleiner van font - zijn eigenlijk langer dan het boek en bevatten heel veel reflecties van de schrijver die schrijft over de schrijver die over Heterdaad schreef. Als je dit leest, dan is Kierkegaard niet veraf: de schrijver of filosoof die schrijft over wat een ander schreef over een ander. Spiegelteksten. Het existentialisme is verrassend nabij en ook verrassend lichtvoetig. Zeer leuk, alleen zeer vervelend om telkens flappen te moeten omslaan bij het lezen, wat me deed twijfelen tussen drie of vier sterren. Gelukkig is het boek van een inslagcover voorzien, dat helpt enorm. 

 

 

1793, Niklas Natt och Dag, Prometheus, 2018*****

Een tuchtwachter in Stockholm (1793) wordt opgeroepen en vindt een lijk zonder armen of benen. Duidelijk wel menselijk. Dan ontstaat een verhaal van een aan onderzoeksrechter lijdend aan tbc, een dwarse tuchtwachter en een historische Europese achtergrond volop in beweging: de Franse revolutie, de val van de adel, de corruptie in hoge kringen, de armoede op straat.

Het boek is fantastisch goed opgebouwd. Mocht het een film zijn, komt automatisch de waarschuwing “niet voor gevoelige kijkers”. Maar een boek creëert meer afstand dan filmische inkijk. De intrige en de vragen zijn belangrijker dan de afgrijselijke beschrijvingen van hoe lijken er uitzien en waarom mensen waanzinnig met andere mensen omspringen. Het blijft leesbaar maar vooral ook door de opbouw verrassend intrigerend. Voor mij een kanjer in zijn genre. Mocht een boek een geur afgeven, dan waan je je in de riolen van de samenleving. Toen. En nu?

 

 

 

Non-fictie

 

Het koninkrijk van de angst, Martha C. Nussbaum, Uitgeverij Atlas Contact, 2018****

Is Nussbaum een filosoof? Nee. Is Nussbaum een politicoloog? Nee. Is Nussbaum een jurist? Nee. Is Nussbaum een psycholoog? Nee. Maar kan Nussbaum een genuanceerde verbinding maken tussen filosofie, politiek en emoties? Ja. Zeker en vast. Daarom behoort ze tot mijn favorieten in het denken over mens en samenleving. Genuanceerd en Amerikaans. Het klinkt als een contradictio in terminis. Maar door een goede structuur, een opbouw vanaf de basis zowel wat betreft klassieke denkers als psychologische inzichten en daarop maatschappelijk verder bouwend met hedendaagse tendensen, doorspekt met heel veel voorbeelden, levert Nussbaum altijd weer een sterk boek af. Het lezen ‘woord-waard’ in een verwarrend en angstig Trump-tijdperk. Fascinerend is hoe zij ‘angst’ eerst psychologisch benadert, vanuit de vroege kindertijd, om dan hiermee een geloofwaardig verhaal op te zetten naar maatschappelijke trucs om emotioneel angst uit te spelen. Angst als trigger. Het werkt duidelijk. Dit Nussbaum-boek staat voor mij samen met ‘Oplevingen van het denken’ (2004) op een gedeelde eerste plaats.

 

 

The lies that bind, Kwame Anthony Appiah, Profile Books, 2018*****

Leugenachtig aan politiek doen, bindt mensen. Leugenachtig optreden, bindt kapitaal. Leugenachtig mensen klasseren, bindt het verlies aan identiteit. Leugens binden mensen omdat leugens soms gemakkelijker zijn dan waarheid. En dat gaat over heel veel zaken zoals land, kleur, klasse, cultuur. We ontwerpen categorieën om mensen in onder te delen. Maar die categorieën kloppen zelden: mensen zijn niet te vangen in kastjes en wie dat doet en wil veralgemenen, vertelt leugens. Wie is wie, vraagt de auteur zich af. Zelf begint hij zijn boek met het verhaal van een taxirit in Brazilië: daar dacht de chauffeur dat hij Braziliaan was en sprak hem aan in het Portugees. In Kaapstad was hij een zwarte, in Rome dacht men dat hij van Ethiopië kwam. Hij is geboren in Londen, antwoordt hij als mensen hem vragen vanwaar hij komt. Maar dat willen ze niet weten. Vanwaar komt hij nu ‘eigenlijk’? Vanwaar en wat is hij? Wie is hij? Dat is het uitgangspunt van dit boek. Zeer confronterend. Omdat wie als blanke Vlaming geboren is in Vlaanderen, met ouders en grootouders uit Vlaanderen, niet snapt wat het is om in geen enkele categorie te passen. De vraag is of dit categorisch denken dan wel past. Dit boek werd nog niet vertaald, jammer genoeg.

 

 

Het tijdperk van de tovenaars, Wolfram Eilenberger, De Bezige Bij, 2018****

Duitsland tussen twee wereldoorlogen in. Een tijd van transformatie, van verwerking, maar ook van bitterheid omwille van het niet kunnen verwerken. Een transitietijd die het denkende Duitsland nu nog altijd op de kaart zet. De auteur voert parallel vier filosofen op: Heidegger, Wittgenstein, Cassirer en Benjamin. 

Vier denkers die een antwoord zochten op de plaats van de mens in een wereld die niet stilstond. 

Het leuke aan dit boek is dat het niet alleen over ‘pure’ filosofie gaat, maar ook de denker schetst in zijn wereld, in zijn leven. Het vallen en opstaan, de mislukkingen in de carrière, de conflicten, de kleine overwinningen en soms… de roem vrij laat achteraf. In die zin ook een aanrader voor de meer historisch geboeide lezer. Een mooi denk-beeldige roman over Duitsland tussen 1919 en 1929, telkens in hoofdstukken die een aantal jaren bundelen, in kroniek gebracht. Jammer dat de inhoudstafel die chronologische structuur niet helemaal duidelijk maakt.

 

 

 

 

 

Gelezen 5746 keer Laatst gewijzigd op Zaterdag, 25 januari 2020 12:24