Woensdag, 08 augustus 2018 12:22

Een lezer blogt: Annick Vansevenant

Gelezen VIII

Annick Vansevenant 

voor De Zondvloed Boekhandel/ R &M

Editie augustus ‘18

 

Fictie

 

Trage paarden, Mick Herron, Prometheus 2018*****

Als fan van John Le Carre begon ik aarzelend aan dit boek. Engelse spionage blijft begeesteren maar wie is en blijft meester van die begeestering? Intriges à la ‘sauce Anglaise’ blijven delicaat: of de saus pakt of je hebt een vuilbakrestje.

‘Trage paarden’ pakt. Zeer clever geschreven, goede dialogen doorspekt van emotie en cynisme en enig flegma. Een originele setting dankzij de trouvaille van ‘trage paarden’; de naam voor een groep uitgerangeerde Engelse spionnen. Ooit werden zij een fout aangewreven, hun bestaan bestaat erin data en formulieren te verwerken. Dat is het lot van het hoofdpersonage River Cartwright. Tot een gijzelingsdrama Engeland verlamt. Iedereen schiet in gang, zelfs de trage paarden zo blijkt. Het boek houdt stand tot het eind. Voor mij een meesterwerk in het post-Carre-tijdperk. Absoluut een must voor de liefhebbers van het genre. 

 

 

 

Wit, Han Kang, Nijgh & Van Ditmar, 2017 *****

Wat maakt een leven wit? En wat maakt een auteur van wit? Hoe kleurrijk kan ‘wit’ beschreven worden en welk verdriet schuilt achter een woord, een zin die bijna achteloos lijkt neergeschreven?

Voor mij toch wel de ontdekking van deze zomer, een zomer wit van zon. De auteur (Zuid-Korea) was de jongste tweelingzus en haar zus stierf twee uur na haar geboorte. Een gezicht als rijstmaanpapier. Als West-Europese lezer grijpen haar teksten je naar de keel. Ze zijn anders. Niet van ons en toch universeel herkenbaar. 

Een boek als kleinood. Een boek om bij te houden. Altijd. Want verdriet, melancholie en verlangen tekenen mensen ongeacht hun achtergrond. Alleen de taal en de uitdrukking van hoe het wordt gezegd, verschilt.

Met een pluim ook voor de mooie uitgave van een uitgeverij die weet dat dit geen bestseller wordt. Maar wel best gelezen wordt.

 

 

Het enige verhaal, Julian Barnes, Atlas Contact, 2018****

Een  jongeman ontmoet een oudere vrouw op een tennisveld. Bij andere auteurs die op die manier beginnen, leg je met enig afgrijzen het boek terug. Maar we hebben het over Barnes. De auteur die simpelweg de diepste emoties raak neerzet, zelfs in een ogenschijnlijk belachelijke context.

De eerste bladzijden staan vol van liefde, zoals je die nergens verwoord (beleefd?) krijgt. Als lezer krijg je enigszins argwaan: hoe houdt Barnes dit vol? Hij houdt het vol dankzij een verdronken liefde van alcohol. Een liefde sterft uit. Beetje bij beetje. Slok na slok. En hoe de verliefde jongeman ook beetje bij beetje zijn liefde inslikt teneinde zelf te overleven.

Voor mij is dit niet het beste boek van Barnes. Vorige werken als ‘Hoogteverschillen’, ‘In ogenschouw’ en ‘Het tumult van de tijd’ vond ik van een iets hoger niveau. Maar voor relaties waar alcohol primeert op het leven kan dit boek zeker ontnuchterend werken. 

 

 

De zee, een spiegel. Joseph Conrad, Van Oorschot Amsterdam, 2017****

Het betreft een boek dat meer dan een eeuw geleden werd geschreven (1906) en door Van Oorschot opnieuw werd uitgegeven. De auteur verliet zijn geboorteland Polen omwille van politieke moeilijkheden, werd op zijn zestiende zeeman, verkende alle wereldzeeën en vond uiteindelijk een vaste stek in Engeland.

De taal die Conrad hanteert, is nogal archaïsch en zeker wat betreft het reilen en zeilen van boten vrij technisch. Je hoort de vakman schrijven. Want in het spinrag van alle kennis over boten en hoe je die boten drijvend houdt, is er een constante: de liefde voor de zee en hoe de zee een spiegel is voor de mens. Je speelt niet met de zee, de zee speelt af en toe met jou en uiteindelijk gaat het vooral om een samenspel. Een boek van 1906 dat als geen ander de thematiek van de zee als omgeving scherp zet. 

Dit boek kan niet ‘groen’ zijn. Maar ondanks de vakkundige termen ontdekt de lezer het belang van water en de zee, een oerelement dat enkel met respect kan benaderd worden en tot beschouwing leidt.

Een onleesbaar mooi boek.

 

 

Ondine, Jennifer Vrielinck, Lannoo, 2018**

Een roman à la Kavijaks. Het verhaal van hoe een jonge vrouw opgroeit in het vissersmilieu, zich daarvan losmaakt en gaat studeren en toch nooit de band met haar Noordzee verliest. Een toegankelijk, herkenbaar boek met een taal doorspekt van ‘visserslatijn’ op z’n West-Vlaams. Het Hof van Commerce op z’n vissers dus. Dat maakt het leuk voor wie zelf herinneringen heeft aan die tijd daar ergens en is zeker ook leuk voor mensen die af en toe huizen aan onze kust. Het geeft je veel couleur local mee.

Toch is het boek iets te voorspelbaar en is het thema als dusdanig nogal oubollig. Een ontvoogdingsstrijd in een van de laatst resterende patriarchale fossiele gemeenschappen, zo lijkt het wel. Maar de auteur schrijft goed en zal zeker bij zon en zee de tijd heerlijk doen wegebben. Mooie vakantielectuur.

 

 

Opgestaan van de grond, José Saramago, Meulenhoff, 2008*****

Dit boek is een ander soort vakantieliteratuur. Nobelprijswinnaar Saramago schrijft volzinnen die het zelfs volhouden tot de punt na de zin. 

Zelf had ik het genoegen in het vroege voorjaar een wandelvakantie te kunnen ondernemen in Alentejo, een ietwat vergeten gebied in het binnenland van Portugal. Kurkeiken, honden en hun schapen, rivierbeddingen en ooievaarsnesten op de telefoonmasten… rijk als landschap, arm voor wie er leeft. Evora is er de enige stad van betekenis. In het boek beschrijft de auteur een familie-epos dat start in het begin van vorige eeuw. Hoe een binnenland beetje bij beetje wordt getekend en veranderd door politieke omwentelingen in een verre hoofdstad… maakt de roman hyperactueel. De Anjerrevolutie is voorbij maar nu en straks ontstaan nieuwe revoluties die zich niet louter hoofdstedelijk maar ook op het geïsoleerde platteland doortrekken. Alentejo of het binnenland van Portugal is het voorbeeld hier, maar je kan het verhaal met een beetje fantasie doortrekken naar Koerdistan, het platteland van China, het Zuid-Afrika beyond Kaapstad en Johannesburg? Een mooie roman die we graag het Witte Huis en zijn bewoners cadeau willen doen.

 

 

Non-fictie

 

Ik heb een vraag, Bart Goenen & Stephanie Dehennin, Van Halewyck, 2018*****

Weten en meer te weten komen via een boek, dat is pas een weetje! Als wetenschapper (fysicus) was dit voor mij een prachtvoorbeeld van hoe je jongelui – jongen mensen die niet lui zijn om te willen weten – nieuwsgierig maakt en ook van antwoorden voorziet.

Via de wetenschapssite ikhebeenvraag.be werden een aantal ‘rare’, ‘leuke’, ‘verrassende’, ‘boeiende’ vragen geselecteerd per item en dan aan een specialist in die tak van de wetenschap voorgelegd. Op die manier krijgen de vraagstellers een bevattelijk maar correct antwoord op hun vraag. De vragen betreffen aarde en oceanen en ruimte, leven en evolutie, geschiedenis en politiek, technologie en techniek, kunst en taal, filosofie en moraal… 

Enkele voorbeelden van de vragen:

“Maakte de oerknal veel geluid?”

“Waarom  heten de bovenste lagen van een gebouw ‘verdieping’ en niet ‘verhoging’?

“Bestaat het heden?”

“Is oneindig een symbool of een getal?”

Per bladzijde wordt een vraag behandeld. Voorzien van luchtige leuke illustraties. 

Kijk, als STEM een belangrijke richting is in het onderwijs dan mag minister Crevits dit boek introduceren en gratis meegeven aan alle STEM-gerechtigden.

 

 

Wat gebeurde er in de 20ste eeuw?, Peter Sloterdijk, Boom, 2018****

Tot mijn verwondering zag ik dat Sloterdijk een 70-plusser is. Maar dat geeft de auteur alvast wat experience om om te kijken naar de vorige eeuw. Wat gebeurde in die eeuw en wat zijn de repercussies op de tijd die komt?

Zoals altijd schuwt Sloterdijk de Nietzscheaanse stijl niet. Behoorlijk barok, lichtjes uit de maat en af en toe onvolgbaar. Maar boeiend blijft het altijd omdat het met hart en ziel geschreven is. 

Het boek bestaat uit hoofdstukken die los van elkaar kunnen gelezen worden. De vorige eeuw was zeker een gefragmenteerde tijd en dat blijkt. Wat mij trof was hoe het concept ‘cultuur’, als idee van uitdrukking, samenhang en bevestigen van waarden, niet langer cultuur is maar steeds meer een roofdier is geworden. Uit naam van cultuur worden barbaarse daden gepleegd. Cultuur wordt een manier om een volk op ruwe wijze te barbariseren.

Kijk, als zo’n idee je niet triggert om aan dit boek te beginnen, weet ik het ook niet meer. Nog twijfel? Lees dan alles over de listige rede en de kat in de koekenpan. Heerlijk verhelderend.

 

 

Avonturen bestaan niet, Simon Gusman en Arjen KLeinherenbrink, Boom, 2018*****

Twee jonge Nederlandse filosofen met namen die aan ridders doen denken, schrijven een boek over avontuur. Of beter; ze leggen uit waarom avonturen niet bestaan en uiteindelijk een fabel is. Jouw tanden witter dan wit door een tandpasta en dan hopen dat je het glazen plafond doorbreekt? De motor van jouw nieuwe SUV die je veilig leidt naar desolate gebieden terwijl je altijd stilstaat op de Antwerpse ring?

Heerlijk verhelderend zo’n werk. Omdat het de mythe van het avontuur doorbreekt. Omdat het ook de structuur van het avontuur verduidelijkt en je beseft waarom avontuur altijd iets is wat aantrekt. Ook al bestaat het niet. Niet echt.

Een prima boek, vlot en correct van structuur. Eentje die misschien geen topic vormt in het kader van het actuele denken maar toch erg belangrijk is om ons eigen denken bottom te geven. Zelf heb ik zeer genoten van dit boek en geef deze jonge Nederlandse filosofen met deze een fantastische pluim (op de Robin Hood-avonturenhoed die ze zeker niet dragen).

 

 

Naar alle onwaarschijnlijkheid, toeval in de wetenschap en de filosofie, Klaas Landsman, Prometheus, 2018*****

Het is moeilijk om het toe te geven maar Nederlanders blijven op dit moment het nieuwe denken te beheersen. Landsman schreef een boeiend boek over de delicate grens tussen samenloop van omstandigheden, onwaarschijnlijkheden en toeval binnen het actuele denken in wetenschap. 

De auteur begint zachtjesaan. Maar de fysicus in hem verraadt zich snel. Op vrij korte tijd krijg je zowel de speciale als algemene relativiteitstheorie, de kat van Schrodinger, de quantumtheorie en het al of niet overeind blijven van bijvoorbeeld de snaartheorie op je bord. Een onwaarschijnlijke brok vol waarheden.

Laat je echter niet afschrikken door de fysica. Lees er desnoods doorheen en onthou de essentie; hoe enorm klein de kans was dat wij mensen tot dit soort leven zijn gekomen. De onwaarschijnlijkheid die een aantal belangrijke natuurconstanten binnen een levensvatbare grens kregen, is bijna ondenkbaar. En die gedachte zet zich ook in alle wetenschapsdomeinen door.

Landsman is een fysicus die de filosofie en zelfs de religie niet weert. Godzijdank. Eindelijk opnieuw een synthese. Ditmaal niet vertrekkend vanuit dogma’s maar vanuit logica, waarneming en toetsen en altijd maar toetsen van die waarnemingen.

Een boek om even in vast te bijten. Maar voor wie graag wetenschap, filosofie en religie koppelt... is dit boek een doos van Pandora, die eenmaal geopend tot blijvende en boeiende discussies kan leiden.

 

 

 

Gelezen 7734 keer Laatst gewijzigd op Woensdag, 08 augustus 2018 12:43